W październiku kolejna książka Władysława Konopczyńskiego
Data dodania: 2014-09-23

Już w październku:

Władysław Konopczyński
Geneza i ustanowienie Rady Nieustającej


W dziejach Polski niewiele było równie interesujących i kontrowersyjnych projektów politycznych, jak Rada Nieustająca. Nieliczni zwolennicy uznawali ją za cenny wysiłek reformatorski, zmierzający do tego, by Rzeczpospolita wreszcie otrzymała stały rząd. Krytycy uważali jedynie za kolejny krok na drodze podporządkowywania Polski sąsiednim mocarstwom, zwłaszcza Rosji. Przez dziesięciolecia spierano się o jej praktyczne znaczenie i czy można ją stawiać na równi z innymi europejskimi rządami epoki. Dziś o Radzie Nieustającej mówi się wszakże już niewiele – pozostaje ona w głębokim cieniu Sejmu Czteroletniego. Lekceważenie tej instytucji jest jednak błędem: zwłaszcza nieznajomość jej genezy uniemożliwia należyte zrozumienie ostatnich dekad I RP. Książka prof. Władysława Konopczyńskiego, jedna z najważniejszych jego prac, pozwala nadrobić te zaległości. Jest zarazem pasjonującą ponadczasową opowieścią o polskiej polityce, której współczesne oblicze – mimo zupełnie innych ram instytucjonalnych – ma zaskakująco wiele wspólnego z jej obrazem z czasów upadku państwa i prób jego ratowania.

„Niepewne i niegruntowne są opinie naszego dziejopisarstwa o Radzie Nieustającej. Przedmiot to ważny, bo obejmuje działalność kilkunastoletnią pierwszej u nas, nowożytnej, po europejsku urządzonej administracji naczelnej, ale przedmiot niepopularny, od dawna przytłoczony brzemieniem niechęci powszechnej, odepchnięty jako obcy, danajski dar przez statystów z krytycznej doby kołłątajowskiej i przez ogół późniejszych historyków. Co można było powiedzieć najgorszego, to powiedzieli o Radzie przed szrankami Wielkiego Sejmu przodownicy obozu patriotycznego. […] Nie sprostowano, nie wyjaśniono ani wówczas, ani później, jaki to przymus, moralny czy fizyczny, narzucił wstrętne kolegium, czy zniewalał on cały naród, czy tylko pewne odłamy, czy działał od początku do końca, i czy dotyczył wszystkich, choćby najdrobniejszych szczegółów ustanowienia Rady. Historycy też nie rozpoznali, co w Radzie Nieustającej było elementem obcym, narzuconym, i jak mianowicie, o ile i komu narzuconym, a co zdobyczą własnej polskiej myśli reformatorskiej i zarazem konsekwentnym wypływem ogólnego prądu stanisławowskiego prawodawstwa. […] Czy nie jest wielki czas wyśledzić, skąd i od kogo dostaliśmy ów rząd europejski? Czy jednostronne oświetlanie obcego rodowodu Rady nie prowadzi dziś prosto do twierdzenia Kostomarowa, że „Polska tylko pod uciskiem Rosji mogła się w jakiś sposób zorganizować, gdyż stała się zupełnie niezdolną do niepodległego życia politycznego”?” (ze Wstępu)

Współwydawca: Muzeum Historii Polski

Wprowadzenie: prof. Piotr Biliński

352 strony, miękka oprawa, format 145x205 mm
Cena w Księgarni OMP: 35 zł (z VAT i przesyłką) - zamówienia: http://omp.org.pl/ksiazka.php?idKsiazki=276 lub sklepik@omp.org.pl.

***
Polecamy inne książki prof. Władysława Konopczyńskiego:

Kwestia bałtycka
Wydana po raz pierwszy w 1947 r. praca prof. Władysława Konopczyńskiego (1880-1952), należy do klasycznych dzieł historiografii polskiej. Jest przekrojowym studium dziejów zmagań o dominację lub choćby obecność nad Bałtykiem, toczonych przez zmieniające się organizmy polityczne, powstające i upadające w tym regionie na przestrzeni jego historii pisanej aż do II wojny światowej. Autor analizuje politykę najważniejszych aktorów nadbałtyckiej rozgrywki – Duńczyków, Szwedów, Niemców, Rosjan, Polaków – ukazuje czynniki, za sprawą których w różnych okresach jedne państwa osiągały w niej przewagę, a inne ponosiły porażki, a nawet przestawały odgrywać znaczącą rolę. Kreśląc fascynującą panoramę zmiennych europejskich sojuszy, przedstawia także wpływ na te zmagania Anglii, Holandii, Francji, Austrii i Hiszpanii. Opisując rywalizację potęg, nie zapomina o uwikłanych w nią losach mniejszych plemion a później narodów. Z jego znakomitej analizy wyłania się bardzo złożony, ale spójny obraz zmagań, których skutki dla polityki europejskiej były niekiedy kluczowe: jedne państwa wynosząc na szczyty, inne spychając na margines. Kwestia bałtycka była bowiem znacznie bardziej istotna dla Europy, niż obecnie skłonni jesteśmy przeważnie sądzić.
Edycja Ośrodka Myśli Politycznej i Muzeum Historii Polski zawiera niepublikowany dotąd rozdział VIII rozprawy Władysława Konopczyńskiego. W edycji z 1947 r. nie mógł on się znaleźć m.in. z powodu krytycznych opinii na temat bałtyckiej polityki Rosji sowieckiej w okresie międzywojennym. Zachował się wszakże w maszynopisie, z którego został zaczerpnięty do niniejszego wydania. Znalazły się w nim także inne poświęcone kwestii bałtyckiej teksty wybitnego historyka, w tym po raz pierwszy publikowany artykuł "Polska powojenna i świat skandynawski".

„Bez znajomości wcześniejszych epok, tak wnikliwie opisanych przez jednego z najznamienitszych historyków polskich, zrozumienie dzisiejszych realiów regionu bałtyckiego jest niepełne, gdyż powierzchowne. Dlatego też każdy zainteresowany źródłami nadbałtyckiej współczesności powinien sięgnąć do prezentowanej pracy, po to, by być świadom pamięci historycznej i doświadczeń, które stały się udziałem mieszkających tu narodów, i które ukształtowały sposób oglądania przez nie także współczesnej nam rzeczywistości”. 
– fragment "Słowa wstępnego" Przemysława Żurawskiego vel Grajewskiego
 
Polscy pisarze polityczni XVIII wieku
Po raz pierwszy prezentowane w całości, fundamentalne dzieło wybitnego historyka, traktujące o jednym z najbardziej interesujących okresów historii Polski. Szykanowany przez komunistów Władysław Konopczyński pisał je w ostatnich latach życia. Stworzył erudycyjną, opartą na prowadzonych przez kilka dekad gruntownych badaniach, skreśloną z niezwykłym rozmachem panoramę myśli polskiej z czasów, kiedy stanęła ona przed bodaj największym wyzwaniem w swych dziejach: gdy podjęła próbę zatrzymania Rzeczpospolitej na jej drodze do upadku. To fascynująca opowieść o przezwyciężaniu niekiedy wielowiekowych przyzwyczajeń i stereotypów, o pokusie ślepego naśladownictwa obcych rozwiązań ustrojowych, społecznych, gospodarczych i kulturowych, zwłaszcza tych nadciągających z Francji, o nieustannym konfrontowaniu idei z realiami osiemnastowiecznej polityki. Autor analizuje koncepcje Konarskiego, Karwickiego, Wybickiego, Kołłątaja, Staszica, Stroynowskiego, Leszczyńskiego, Szaniawskiego, Skarszewskiego, Naxa, Wielhorskiego, Krasińskiego, Zamoyskiego i wielu innych myślicieli tego okresu. Poznanie ich dorobku jest niezbędne dla zrozumienia przyczyn upadku I RP i niepowodzenia prób jej ratowania. Jego przemyślenie może także inspirować rozważania o naturze współczesnej polityki, pewne bowiem słabości i zalety polskiej polityczności są niezmienne mimo upływu wieków. 

Polska a Turcja 1683-1792
Misje dyplomatyczne, zakulisowe intrygi, akcje militarne – wydarzenia, które zaważyły na losach nie tylko Polski i Turcji, ale i całej Europy, w mistrzowskiej analizie prof. Władysława Konopczyńskiego (1880-1952), jednego z najwybitniejszych badaczy polskiej historii. Ukazuje on niesłusznie zapomniany – nawet przez wielu zawodowych historyków – fragment dziejów I RP, gdy część elit pogrążonej w kryzysie wewnętrznym i coraz bardziej ulegającej zewnętrznej presji Rzeczypospolitej uznała, że dla jej wzmocnienia a może wręcz ocalenia należy porozumieć się z dotychczasowym wielkim wrogiem. Co zwolennikom współdziałania z Turcją udało się osiągnąć a w czym ponieśli klęskę, kim byli ich wewnętrzni oponenci i dlaczego próbowali pokrzyżować ich zamiary, jakie decyzje podejmowano w Stambule i jak próbowano wcielać je w życie, jak na polsko-tureckie plany i działania reagowały Rosja, Prusy i Austria, jakie stanowisko względem nich zajmowały Francja, Anglia i Szwecja, co w obliczu tego wszystkiego robili Tatarzy – to zagadnienia, które trzeba znać, jeśli chce się naprawdę poznać drogę Polski ku upadkowi – i zrozumieć, dlaczego nie udało się go uniknąć. 

O wartość naszej spuścizny dziejowej
Wybór pism wybitnego historyka, ukazujący jego refleksję na temat polskich dziejów i tradycji politycznej, a także rzeczywistości II RP. W tomie znajduje się m.in. niepublikowana dotąd praca Polska w dobie pierwszego rozbioru, a także słynne szkice Bar i Maj, Z dziejów naszej partyjności oraz Rząd i Sejm w dawnej Rzeczypospolitej

Zamówienia: http://omp.org.pl/klasycyWiecej.php?idPostacie=52