Paweł Ukielski “Pogłębianie integracji europejskiej jest fatalnym błędem, ale co z tego wynika?”

omp

31 stycznia 2012

Krótki esej mojego autorstwa, poświęcony zależnościami pomiędzy pogłębianiem integracji europejskiej a interesami narodowymi Polski i Czech wywołał gromką reakcję Ondřeja Krutílka*. Autor polemiki postanowił w swoim tekście udowodnić, że w głównych tezach przeze mnie przedstawionych istnieje fałsz o fundamentalnym znaczeniu. Niestety, przy każdej kolejnej lekturze artykułu „Pogłębianie integracji europejskiej jest fatalnym błędem” coraz bardziej dochodzę do wniosku, że nie tylko brakuje w nim powyższego dowodu, ale wręcz, że autor polemizuje z tezami, których nie postawiłem.

Jak sądzę, cały problem bierze się z całkowicie odmiennej perspektywy, którą obaj przyjęliśmy pisząc nasze teksty. Traktując jako temat zadany „pogłębianie integracji europejskiej a polskie i czeskie interesy narodowe” uznałem, że właśnie na tym zagadnieniu powinienem się skupić. Z tego też powodu przyjąłem analityczne podejście, wyznaczając sobie pewne ramy – chciałem zastanowić się, czy pogłębianie integracji europejskiej jest dla Pragi i Warszawy korzystne (i – ewentualnie – w jakim zakresie lub w jakich elementach), w jaki sposób mogą one wpływać na kierunek rozwoju sytuacji, oraz jakie kroki nasze kraje mogą podjąć by zmaksymalizować zyski lub zminimalizować straty płynące z pogłębiania integracji. Samemu zjawisku pogłębiania integracji faktycznie poświęciłem niewiele miejsca, uznając je w pewnym stopniu za element stały, wyznaczony ramami rozważań artykułu. Dlatego też nie mówię pogłębianiu integracji ani „nie”, ani „tak”, ani – jak sugeruje mój polemista – „tak, ale…”, gdyż nie to było moim zadaniem i celem.

Krutílek z kolei przyjął inną postawę – zajął się pogłębianiem integracji jako takim i jego zdecydowaną krytyką, krytyką o charakterze fundamentalnym, instytucjonalnym i filozoficznym. Trudno byłoby mi się nie zgodzić z którąkolwiek z prezentowanych przez niego tez – również uważam pogłębianie integracji w proponowanej formule za olbrzymi błąd (czego wyraz dałem ostatnio choćby w artykule „Uczmy się na błędach” opublikowanym w „Rzeczpospolitej” 27 grudnia 2011) oraz zagrożenie dla całego projektu. Na poparcie tych słów mogę przytoczyć również fragment moich rozważań poświęcony zagadnieniu, czym jest „silna Unia”, gdzie za Przemysławem Żurawskim vel Grajewskim przedkładam spójność polityczną (a zatem postulowaną przez Krutílka legitymizację społeczną) nad sprawność podejmowania decyzji.

Co więcej, z całego mojego artykułu wynika również niezbicie, że pogłębianie integracji w zaproponowanej postaci jest w moim przekonaniu niekorzystne także z punktu widzenia polskich i czeskich interesów narodowych – we wszystkich niemal punktach, w których rozważam wpływ owego pogłębiania na możliwość realizacji polskiej i czeskiej racji stanu, okazuje się że jest on negatywny. Pytanie teraz – co z tego?

W przeciwieństwie do Krutílka, w swoim eseju staram się udzielać na nie odpowiedzi. Nie jest ona zbyt optymistyczna, bo też moim zdaniem powodów do optymizmu zbyt wielu nie ma, niemniej jednak podejmuję próbę sformułowania pewnych zaleceń, jakie kroki powinni podjąć Polacy i Czesi, by zminimalizować negatywne skutki pogłębiania integracji. Mój polemista poprzestaje jedynie na stwierdzeniu (dobrze uzasadnionym, co jeszcze raz podkreślam), że pogłębianie integracji jest fatalnym błędem. Zastanówmy się jeszcze raz – co to oznacza?

Po dojściu do powyższego wniosku polscy i czescy politycy rozrysowujący sobie drzewko decyzyjne mają dwa rozwiązania – wyjść z Unii lub w niej zostać. Tertium non datur.  A zatem muszą oszacować, czy minusy pogłębiania integracji są wciąż jeszcze przeważane przez plusy wynikające z uczestnictwa w całości projektu. Ponieważ Krutílek nie sprecyzował, którego rozwiązania jest zwolennikiem, zakładam, że jednak nie postuluje opuszczenia Unii, sądzę bowiem, że gdyby taki wniosek miał wypływać  z jego artykułu, zostałby explicite sformułowany. Wówczas zresztą tekst Krutílka mógłby faktycznie zostać uznany za twardą polemikę z postawionymi przeze mnie propozycjami, jednak – po pierwsze – postulat opuszczenia Unii musiałaby zostać twardo postawiony, po drugie zaś – wymagałby poważnego uargumentowania i przedstawienia analizy korzyści i strat.

Jeśli jednak uznajemy, że w UE mimo wszystko powinniśmy pozostać, to kolejne rozgałęzienie drzewka decyzyjnego dotyczy pytania – jak w niej funkcjonować. I na to pytanie starałem się udzielić odpowiedzi, formułując tezę, że należy wzmacniać podmiotowość naszych krajów wewnątrz Unii, tak aby możliwie skutecznie walczyć o własne interesy. Skoro nie jesteśmy w stanie zmienić biegu wydarzeń w jego zasadniczym kierunku (z czym mój polemista się zgadza), to należy tak rozłożyć akcenty i priorytety, by zrealizować maksymalnie dużo z naszych celów strategicznych.

Z pewnością istnieje również taki poziom niemożności realizacji własnych celów narodowych, po przekroczeniu którego nie pozostaje nic innego jak wystąpienie z Unii. Uważam, że obecne projekty pogłębiania integracji tym punktem nie są, choć zapewne dobrze byłoby wypracować jasną strategię, i wyznaczyć, w którym miejscu znajduje się owo miejsce non possumus. To wymagałoby jednak odrębnego, pogłębionego eseju, dlatego też postanowiłem poprzestać na konstatacji, że obecnie punkt ten w moim przekonaniu osiągnięty nie został.

Reasumując – esej Ondřeja Krutílka uważam za interesujący głos krytyczny wobec tendencji do „pogłębiania” integracji europejskiej. Mam na ten temat niemal identyczne zdanie – również sądzę, że jeśli zamiast na hamulec będziemy kurczowo wdeptywać w podłogę pedał gazu, to zakręt na którym rozbijemy się o drzewo jest już niebezpiecznie blisko. Niemniej jednak, nie ta kwestia była przedmiotem mojej analizy, co spowodowało, że w naszym dwugłosie pojawił się moim zdaniem niepotrzebny dysonans.

* Otwierający polemikę tekst Pawła Ukielskiego „Pogłębianie” integracji europejskiej a polskie i czeskie interesy narodowe można przeczytać na stronie: http://omp.org.pl/artykul.php?artykul=216. Przywołany tekst Ondřeja Krutílka Pogłębianie integracji europejskiej jest fatalnym błędem jest dostępny na stronie http://www.usa-eu.krakowskie.nazwa.pl/index.php/artykuy/261-ondej-krutilek-qpogbianie-integracji-europejskiej-jest-fatalnym-bdemq.

Tagi: ,

Komentarze są niedostępne.