Na stronie www.polskietradycje.pl przedstawiamy tekst Mariana Zdziechowskiego Sądy słowiańskie o Polsce i Rosji. W tej ciekawej analizie z 1891 r. wybitny myśliciel przyjrzał się temu, co Czesi z kręgu tzw. realistów sądzili o stosunku Polaków do Rosji. Ów czeski pogląd wedle Zdziechowskiego można by ująć w skrócie tak: “Dziećmi byliście i jesteście, całe dzieje wasze świadczą, że szlachta polska umiała tylko gnębić ten lud, którym dopiero po upadku waszym zaopiekowała się Rosja; gorzkie doświadczenia porozbiorowe nie nauczyły was niczego; dowodem tego Galicja: dano wam autonomię, a nie umiecie z niej korzystać; pieniędzy brak, lud w nędzy, Rusinów uciskacie. Jednym słowem szlachta wasza jest żywiołem szkodliwym zawsze i wszędzie. Rząd rosyjski musi się od niej bronić dla własnego bezpieczeństwa, słusznie usiłując zmiażdżyć ją i zrusyfikować”.
