 |
 
   
Stanisław Koźmian
Rok 1863
Jedna z najbardziej kontrowersyjnych książek w dziejach polskiej myśli politycznej. Stanisław Koźmian - czołowy publicysta krakowskich Stańczyków - dokonuje sądu nad polską polityką w przededniu i w trakcie powstania styczniowego. Opisuje błędy, jakie jego zdaniem wówczas popełniono, ocenia działania najważniejszych wtedy aktorów politycznych - Aleksandra Wielopolskiego, Andrzeja Zamoyskiego i białych, czerwonych. Dokonuje analizy sytuacji międzynarodowej, w jakiej znajdowała się wtedy sprawa polska, zwłaszcza poczynań względem niej cesarza Napoleona III i cara Aleksandra II. Przedstawia drogę, jaką wówczas przebyły krakowskie środowiska konserwatywne, którą dotarły do stworzenia środowiska Stańczyków i zaproponowania polityki ugodowej realizowanej w Galicji. To jedna z najwszechstronniejszych analiz polityki polskiej w czasie, gdy racje serca i rozumu były tak trudne do pogodzenia z uwagi na skomplikowane realia, w których trzeba było ją prowadzić.
Twarda oprawa, 1024 strony Stanisław Koźmian (1836-1922) - Stanisław Koźmian (1836-1922) - publicysta, polityk galicyjski, krytyk i reżyser teatralny. Urodził się 7 maja 1836 r. w Piotrowicach w Lubelskiem, w rodzinie o patriotycznych tradycjach. Jego ojciec, Andrzej Edward, związany był z Hotelem Lambert, zaś dziadek, Kajetan, należał do czołowych poetów i publicystów Królestwa Kongresowego w 1 poł. XIX w. Stanisław Koźmian kształcił się w Krakowie, Bonn i Paryżu. W młodości pozostawał pod wpływem idei liberalnych. Zaangażował się w walki powstańcze 1863 r. lecz po klęsce powstania uznał jego wybuch za błąd polityczny i odtąd piętnował plany spiskowe, których celem było wywołanie kolejnego zrywu narodowego. W 1866 r., wraz ze Stanisławem Tarnowskim, Józefem Szujskim i Ludwikiem Wodzickim, założył „Przegląd Polski”, pismo propagujące idee stronnictwa konserwatywnego określonego mianem stańczyków. Aktywnie poczynał sobie na forum politycznym Galicji, co nie przeszkodziło mu zarazem odgrywać doniosłej roli w życiu teatralnym Krakowa. W 1898 roku przeniósł się do Wiednia. Powrócił do Krakowa w 1919 roku. Tam też zmarł 3 lipca 1922 r. Najgłośniejszą pracą Koźmiana, wielce kontrowersyjną i szeroko dyskutowaną, była "Rzecz o roku 1863", wydana w 1895 roku krytyka Powstania Styczniowego. Uznanie zyskała także wielostronna analiza polityki twórcy zjednoczonych Niemiec: "O działaniach i dziełach Bismarcka" (1902). W 2001 r. Ośrodek Myśli Politycznej wydał wybór pism Koźmiana "Bezkarność".  |
