Władysław Leopold Jaworski (1865-1930)
Prawnik-konstytucjonalista i filozof prawa, ur. się 5 kwietnia 1865 r.
w Karsach w guberni kieleckiej Królestwa Polskiego w niezamożnej rodzinie
szlacheckiej, kształcił w krakowskim Gimnazjum św. Anny i na Wydziale
Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, który ukończył, uzyskując stopień
doktora w 1889 r., po czym wyruszył za granicę celem odbycia uzupełniających
studiów specjalistycznych (Berlin, Paryż). Pracując w Prokuratorii Skarbu
w Krakowie, przygotował w 1892 r. rozprawę habilitacyjną, krytyczną wobec
pozytywizmu prawniczego i szkoły historycznej, co zadecydowało o jej negatywnej
ocenie. Nie zniechęcony, opublikował dwa lata później kolejną rozprawę,
na podstawie której otrzymał veniam legendi, a w następnym roku mianowany
został prywatnym docentem austriackiego prawa cywilnego. Przyjąwszy w
wielkiej mierze stanowisko normatywisty prawniczego H. Kelsena, w 1898
r. Jaworski został mianowany profesorem nadzwyczajnym, w 1905 - profesorem
zwyczajnym UJ, od 1910 r. nauki administracji. Od 1895 r. związał się
z Klubem Społecznym, grupującym młodych konserwatystów (m.in. S. Estreicher,
A. Krzyżanowski), wspierających usiłowania Michała Bobrzyńskiego rozszerzenia
elektoratu zachowawców o zamożne chłopstwo; w 1900 r. został redaktorem
politycznym "Czasu", rok później posłem na galicyjski Sejm Krajowy,
w 1907 r. zaś współtwórcą Stronnictwa Prawicy Narodowej. Wraz z M. Bobrzyńskim
i J. Milewskim przygotował pracę eksponującą dorobek "stańczyków"
Z dziejów odrodzenia politycznego Galicji 1859-1873 (1911), polemizował
też w tym zakresie z R. Dmowskim. W okresie wojny był wiceprezesem, a
w 1915 r. prezesem Naczelnego Komitetu Narodowego, optującego za koncepcją
odrodzenia państwa polskiego w oparciu o Austro-Węgry i Niemcy. Po 1918
r. wrócił do pracy naukowej i choć wdał się w spór m.in. ze Stanisławem
Kutrzebą, wybrany został dziekanem Wydziału Prawa UJ w 1919 r. Prezes
sekcji prawa cywilnego Komisji Kodyfikacyjnej, redaktor "Czasopisma
Prawniczego i Ekonomicznego", zdecydowany krytyk Konstytucji marcowej,
związany z konserwatywnym Stronnictwem Prawicy Narodowej, uchodzi za twórcę
"romantyzmu prawniczego", eksponującego potrzebę "zawieszenia"
systemu prawnego na wykraczających poza ten system "zasadach moralności
Chrystusowej". Uznaje się, że jego Projekt konstytucji miał znaczny
wpływ na kierunek prac środowisk przygotowujących nowy ład konstytucji
Polski po przewrocie majowym 1926 r. Zmarł na skutek nieszczęśliwego wypadku
w Milanówku pod Warszawą 14 lipca 1930 r., spoczywa w Krakowie.
|
