Michał Bobrzyński, historyk, konserwatywny polityk
galicyjski. Urodził się 30 IX 1849 r. w Krakowie, w rodzinie mieszczańskiej.
Gimnazjum ukończył w 1867 r. i rozpoczął studia na Wydziale Prawa
Uniwersytetu Jagiellońskiego; słuchał wykładów m.in. A.Z. Helcla,
J. Szujskiego, J. Dunajewskiego i zapoznawał się z poglądami przedstawicieli
"krakowskiej szkoły historycznej" i konserwatywnych
"stańczyków". Habilitował się w wieku 24 lat, a w r.
1877 został profesorem nadzwyczajnym prawa polskiego i niemieckiego.
W dwa lata później ukazało się jego najsłynniejsze dzieło Dzieje
Polski w zarysie. Synteza ta, wielokrotnie potem uzupełniana,
przyniosła Bobrzyńskiemu niemal natychmiast ogromną sławę naukową.
Jednocześnie zajmował się on działalnością polityczną: w 1889
r. został wybrany do Sejmu Krajowego i Rady Państwa, a w latach
1890-1901 był wiceprezydentem Rady Szkolnej Krajowej. Po śmierci
namiestnika A. hr. Potockiego, objął w 1908 r. wakujące stanowisko,
z którego ustąpił po pięciu latach, na skutek walki politycznej
toczonej wokół reformy prawa wyborczego i nacisku nieprzyjaznej
mu hierarchii kościelnej. W okresie I wojny światowej, sprawował
przez krótki okres urząd ministra d/s Galicji (1916/17), będąc
związany z linią polityczną Wiednia, aż do upadku Austro-Węgier.
Po r. 1918 nie wrócił do kariery uniwersyteckiej. W 1919 r. przewodniczył
Ankiecie w Sprawie Konstytucji, będąc współautorem i głównym projektodawcą
jednego z najciekawszych projektów konstytucji. Pod koniec życia
usunął się z czynnego życia politycznego, nie tylko z racji wieku,
ale także z powodu nie uznania legalności rządów J. Piłsudskiego.
Zmarł 3 VII 1935 r. w Poznaniu.
Główne prace: Dzieje Polski w zarysie, Warszawa
1879; W imię prawdy dziejowej. Rzecz o zadaniu historii i dzisiejszym
jej stanowisku, Warszawa 1879; Dialog o zasadach i kompromisach,
Kraków 1916; Wskrzeszenie państwa polskiego. Szkice i studia historyczne,
t. I: 1914-1918, Kraków 1920; t. II: 1918-1923, Kraków 1925; Szkice
i studia historyczne, 2 tomy, Kraków 1922; Z moich pamiętników,
Wrocław 1957.
W 2001 roku Ośrodek Myśli Politycznej opublikował
pierwszy po 1945 roku wybór pism Bobrzyńskiego pt. "Zasady
i kompromisy" (pod redakcją Włodzimierza Bernackiego).