Informacja o referentach i uczestnikach dyskusji
Włodzimierz Bernacki, adiunkt w Katedrze Historii Doktryn Politycznych i
Prawnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalizuje się w zagadnieniach
związanych z myślą liberalną. Autor m.in. Z
dziejów polskiego liberalizmu politycznego (1994), Jednostka, Naród, Niepodległość. Myśl polityczna demoliberałów galicyjskich
1882-1905 (1997), Od modernizmu
do postmodernizmu (2000).
Andrzej Chojnowski, ur. 1945, pracownik Instytutu Historycznego Uniwersytetu
Warszawskiego. Zajmuje się historią najnowszą Polski, Europy Środkowo-Wschodniej
oraz Bliskiego Wschodu. Opublikował m.in., Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich
w latach 1921-1939 (1979), Piłsudczycy
u władzy. Dzieje Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (1986),
Ukraina, (1997).
Antoni Dudek, politolog i historyk. Adiunkt w Instytucie Nauk
Politycznych UJ. Specjalizuje się w historii najnowszej, dziejach
myśli politycznej oraz zagadnieniach współczesnych ruchów społecznych.
Opublikował m.in. Państwo i Kościół w Polsce 1945-1970 (1995),
Pierwsze lata III Rzeczpospolitej (1997), Ślady
PRL-u ( 2000)
Akos Engelmayer, ur. 1938, uczestnik powstania 1956 r. na Węgrzech,
od 1962 r. w Polsce, gdzie skończył studia etnograficzne, następnie
pracował jako dziennikarz i tłumacz. Od 1990 do 1995 r. ambasador
Republiki Węgierskiej w Polsce, od 1993 do 1995 r. ambasador Republiki
Węgierskiej na Białorusi. Obecnie wykładowca w Wyższej Szkole Humanistycznej
w Pułtusku i na Uniwersytecie Warszawskim.
Andrzej Friszke, ur. 1956, absolwent
Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, adiunkt w Instytucie
Studiów Politycznych PAN. Opublikował m.in. O
kształt Niepodległej (1989), Opozycja
polityczna w PRL 1945-1980 (1994), Polska
Gierka (1994), Oaza na
Kopernika. Klub Inteligencji Katolickiej 1956-1989 (1997), przeprowadził
także wywiad-rzekę z Lidią Ciołkoszową, Spojrzenie
wstecz (1995).
Tomasz Gąsowski, historyk i publicysta, wykładowca w Instytucie Historii
Uniwersytetu Jagiellońskiego. Badacz dziejów XIX i XX w., Prezes
Fundacji Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego.
Stanisław Górka, lat 31, absolwent Wydziału Filozoficznego UJ, doktorant
w Katedrze Europeistyki tego samego wydziału. Zajmuje się historią
rosyjskiego liberalizmu i procesami politycznymi na obszarze po-radzieckim.
Rafał Habielski, ur. 1957, historyk, pracownik Instytutu Badań Literackich
PAN i Instytutu Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego, zajmuje
się dziejami politycznymi i kulturą emigracji powojennej, ostatnio
opublikował, Życie społeczne
i kulturalne emigracji (1999) oraz Polski
Londyn (2000).
Jakub Karpiński, adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego,
jest autorem artykułów i książek o filozofii, socjologii, polityce
i najnowszej historii Polski. Opublikował m.in. Ewolucja czy rewolucja, (1975), Wprowadzenie
do metodologii nauk społecznych (1976), Krótkie
spięcie (1977), Porcja
wolności (1979), Płonie
komitet (1982), Mowa do ludu (1984), Przyczynowość w badaniach socjologicznych
(1985), Polska, komunizm,
opozycja. Słownik (1985), Ustrój
komunistyczny w Polsce (1985), Niepodległość
od wewnątrz (1987), Taternictwo
nizinne (1988), Portrety
lat (1989), Nie być w myśleniu posłusznym (1989), Dziwna wojna (1990), Między komunizmem a demokracją (1992),
Kultura i wielość rzeczywistości (1992),
ABC polityki (1997).
Krzysztof Kawalec, ur. 1954, absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego,
zatrudniony w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego,
ostatnio na stanowisku profesora uczelnianego. Doktorat w 1985,
habilitacja w 1996. Najważniejsze publikacje: Narodowa
Demokracja wobec faszyzmu 1922-1939 (1989), Wizje ustroju państwa w polskiej myśli politycznej 1918-1939 (1995),
Roman Dmowski, (1996),
Spadkobiercy niepokornych. dzieje polskiej
myśli politycznej 1918-1939 (2000)
Jan Kofman, historyk, politolog, publicysta, wydawca. Absolwent
Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Profesor nauk
humanistycznych, pracownik Instytutu Historii Uniwersytetu w Białymstoku
i Instytutu Studiów Politycznych PAN. Specjalizuje się w historii
najnowszej oraz historii gospodarczej powszechnej i Polski, ze szczególnym
uwzględnieniem Europy Środkowo-Wschodniej. Redaktor naczelny (1990-99)
i dyrektor naczelny (1998-99) Wydawnictwa Naukowego PWN. Współzałożyciel,
redaktor naczelny (1982-94) Kwartalnika Politycznego "Krytyka".
Uczestnik obrad Okrągłego Stołu, w podzespole ds. środków masowego
przekazu. Autor nagradzanych książek: Lewiatan a podstawowe zagadnienia ekonomiczno-polityczne
II Rzeczpospolitej (1986), Economic Nationalism and Developement. Central and Eastern Europe between
the Two Wars (1997), wraz z W. Roszkowskim Transformacja i postkomunizm (1999).
Zdzisław Krasnodębski, ur. 1953, socjolog i filozof, profesor doktor habilitowany,
wykładowca socjologii oraz historii kultury Europy Wschodniej i
Europy Środkowo-Wschodniej na
Uniwersytecie w Bremie. Wydał m.in. Rozumienie
ludzkiego zachowania (1986), Upadek
idei postępu (1991), Postmodernistyczne
rozterki kultury (1996), Max
Weber (1999).
Miłowit Kuniński, ur. 1946, adiunkt w Instytucie Filozofii Uniwersytetu
Jagiellońskiego, wykładowca historii filozofii XVII i XVIII wieku.
Studiował filozofię i socjologię w Uniwersytecie Jagiellońskim.
Zajmuje się epistemologią i filozofią polityczną w powiązaniu z
etyką. Opublikował Myślenie modelowe w socjologii Maxa Webera
(1980), Wiedza, etyka i polityka
w myśli F.A.von Hayeka (1999) oraz artykuły o dorobku teoretycznym
F. A. von Hayeka, a także dotyczące problematyki epistemologicznej
i etycznej. W 2000 r. pod jego redakcją ukazała się praca zbiorowa
Integracja europejska. Wiceprezes Zarządu Ośrodka Myśli Politycznej
w Krakowie, członek redakcji "Civitas.
Studia z filozofii polityki" (Warszawa)
Ryszard Legutko, ur. 1949, filozof z Uniwersytetu Jagiellońskiego,
Prezes Ośrodka Myśli Politycznej, były redaktor kwartalnika "Arka",
publicysta. Laureat nagrody PEN-Clubu, Nagrody im. Andrzeja Kijowskiego
oraz Nagrody Ministra Edukacji Narodowej (1998). Zajmuje się starożytną
i nowoczesną myślą polityczną. Wydał m.in. Bez
gniewu i uprzedzenia (1989),
Platona krytyka demokracji (1991), Spory
o kapitalizm (1994), Etyka
absolutna i społeczeństwo otwarte (1994), Fedon
Platona - tłumaczenie i komentarz (1995), Tolerancja.
Rzecz o surowym państwie, prawie natury, miłości i sumieniu
(1997), Eutyfron Platona - tłumaczenie i komentarz
(1998), O czasach chytrych
i prawdach pozornych (1999).
Paweł Machcewicz, ur. 1966, absolwent Wydziału Historycznego Uniwersytetu
Warszawskiego. Pracownik
Instytutu Pamięci Narodowej. Zajmuje się historią PRL. Opublikował
m.in., Polski rok 1956 (1993), Władysław Gomułka (1995), Historia Hiszpanii, - współautor Tadeusz
Miłkowski (1998)
Rafał Matyja, ur. 1967, publicysta, wykładowca Wyższej Szkoły
Biznesu w Nowym Sączu, przewodniczący Krajowego Komitetu Konserwatywnego,
wydał m.in. Ustrojowe pozycje związków zawodowych w Polsce - szansa czy zagrożenie?
(1994, wraz z Kazimierzem Michałem Ujazdowskim)
Tomasz Merta, historyk myśli politycznej, polonista. Publikował
między innymi w "Życiu", "Znaku", "Res
Publice Nowej" i "Kwartalniku Konserwatywnym". Członek
Warszawskiego Klubu Krytyki Politycznej. Pod jego redakcją ukazała
się (wraz z Markiem A. Cichockim) praca zbiorowa W obronie zdrowego rozsądku (2000)
Andrzej Nowak, ur. 1960, historyk, pracownik Instytutu Historii PAN
w Warszawie, redaktor naczelny dwumiesięcznika "Arcana".
Zajmuje się problematyką stosunków polsko-rosyjskich i polsko-sowieckich,
a także myślą polityczną XIX i XX w. Opublikował m.in. Między
carem a rewolucją. Obraz Rosji w myśli politycznej Wielkiej Emigracji
(1994), Jak rozbić rosyjskie
imperium? Idee polskiej polityki wschodniej (2 wyd, 1995, 1999),
Polacy, Rosjanie i "biesy". Stduia historyczne z XIX i XX w.
(1998).
Richard Pipes, profesor historii w Harvard University, zajmuje się
historią Rosji i byłego ZSRR. Był doradcą Rady Bezpieczeństwa Narodowego
USA ds. Europy Wschodniej, za prezydentury R. Raegana. Opublikował m.in., The Russian Revolution (1990), Russia under the Old Regime (1974, tłum.
pol. 1990), Russia under the
Bolschevik Regime.
Arkady Rzegocki, asystent
w Katedrze Historii Doktryn Politycznych i Prawnych Uniwersytetu
Jagiellońskiego. Zajmuje się zagadnieniami z pogranicza liberalizmu
i katolicyzmu. Wydał, m.in. wybór szkiców T.B. Macaulaya, O
rewolucjach, makiawelizmie i postępie (1999), pod jego redakcją:
Narody i historia (1999), Państwo jako wyzwanie (w druku).
Jan Skoczyński, pracownik naukowy Instytutu Filozofii UJ, członek
Zarządu Ośrodka Myśli Politycznej. Autor m.in. Idee historiozoficzne Feliksa Konecznego (1991), Wartość pesymizmu: studia i szkica o Marianie
Zdziechowskim (1994), Ludzie
i idee. Szkice historyczno-filozoficzne (1999).
Barbara Stoczewska, adiunkt w Instytucie Nauk Politycznych Uniwersytetu
Jagiellońskiego. Zajmuje się historią polskiej myśli socjalistycznej,
a także problematyką mniejszości narodowych i etnicznych oraz kwestii
narodowych. Jej książka pt. Litwa,
Białoruś, Ukraina w myśli politycznej Leona Wasilewskiego otrzymała
nagrodę Przeglądu Wschodniego za rok 1998.
Bogdan Szlachta, adiunkt w Katedrze Historii Doktryn Politycznych i
Prawnych UJ, członek Ośrodka Myśli Politycznej. Autor m.in.: Konserwatyzm. Z dziejów tradycji myślenia o
polityce (1998), Ład -
Kościół - Naród (1996), Z
dziejów polskiego konserwatyzmu (2000), pod jego redakcją ukazała
się antologia: Antykomunizm polski. Tradycje intelektualne
(2000).
Maciej Urbanowski, pracownik naukowy Instytutu Polnistyki UJ, redaktor
dwumiesięcznika "Arcana", opublikował książkę Nacjonalistyczna krytyka literacka w II RP
oraz wybory pism krytycznych J.E. Skiwskiego oraz A. Trzebińskiego.
Irena Vaisvilaite, absolwentka Wydziału
Historii i Historii Sztuki na Uniwersytecie Moskiewskim, pracował
w Akademii Nauk w Wilnie oraz w Radiu Watykańskim. Studiowała Historię
Kościoła na Uniwersytecie Gregoriana w Rzymie, gdzie obroniła pracę
doktorską Kościół na Litwie w czasach totalitaryzmu.
Współpracuje z Radiem Wolna Europa. Wykłada historię Kościoła
na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Wileńskiego.
Bronisław Wildstein,
publicysta, autor
książek Profile
wieku (2000) i Dekomunizacja, której nie było (2000)
Henryk Woźniakowski, ur. 1949; absolwent Uniwersytetu
Jagiellońskiego (filologia polska i filozofia), Prezes SIW ZNAK.
Członek Zarządu Ośrodka Myśli Politycznej. Autor ponad setki recenzji,
reportaży, artykułów i esejów głównie na tematy filozoficzno-społeczne,
polityczne i religijne, publikowanych w wydawnictwach zbiorowych
oraz w prasie krajowej i zagranicznej: w Tygodniku Powszechnym,
Znaku, Więzi, Res Publice, Polityce Polskiej, El Sabato, l'Altra
Europa, Cadmos, Il Regno i in. Tłumacz książek filozoficznych, literackich
i esejów z języków hiszpańskiego (m.in. Unamuno, Ortega y Gasset),
angielskiego (m.in. P. Berger) i francuskiego (m.in. A. Besancon).
1. Przesłanie
Dwudziesta
rocznica powstania ruchu społecznego <Solidarność>, który
w decydującym stopniu przyczynił się do obalenia komunizmu w Polsce
jest dobrą okazją aby przypomnieć intelektualne tradycje polskiego
antykomunizmu i przywrócić im należne miejsce w życiu III Rzeczypospolitej.
Stoimy oto bowiem wobec zawstydzającego faktu, iż tradycje te pozostają
nadal słabo znane w wolnym kraju. Po 1989 roku nie podjęto należytego
wysiłku dla przezwyciężenia skutków działania komunistycznej cenzury
i propagandy przez 45 lat uniemożliwiających ich oficjalną prezentację.
Tym sposobem jeden z najważniejszych nurtów polskiej refleksji politycznej,
filozoficznej i kulturalnej nie doczekał się dotąd solidnego opracowania
naukowego, zaś wiedza na jego temat jest udziałem jedynie nielicznych
specjalistów.
Skutki tego zaniechania nie dotyczą wszakże wyłącznie
polskiego życia akademickiego. Nie mają bowiem racji ci, którzy
twierdzą, że skoro komunizm jako system urządzenia rzeczywistości
politycznej nie powróci, gdyż demokratyzacja życia w Polsce zaszła
już zbyt daleko, to zajmować się nim winni jedynie nieliczni naukowcy.
Zbadanie i popularyzowanie dorobku polskich myślicieli politycznych,
ukazujących jego naturę i złowrogie skutki, jest nie tylko zadaniem
naukowym i edukacyjnym, ale także obowiązkiem moralnym wobec ludzi,
na przemyśleniach których powstał fundament dla antykomunistycznych
wystąpień społecznych i działaniem niezbędnym, by definitywnie przezwyciężyć
pozostałości rządów komunistycznych w Polsce.
Wychodząc zatem z głębokiego przekonania, iż należy
podjąć badania nad polskim antykomunizmem i popularyzować ich wyniki,
OŚRODEK MYŚLI POLITYCZNEJ oraz FUNDACJA CENTRUM DOKUMENTACJI CZYNU NIEPODLEGŁOŚCIOWEGO
przygotowały konferencję DROGA DO <SOLIDARNOŚCI>. TRADYCJE
POLSKIEGO ANTYKOMUNIZMU. Patronat nad przedsięwzięciem objął
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Kazimierz Michał Ujazdowski.
Konferencja została wpisana do cyklu imprez poświęconych dwudziestoleciu
<Solidarności>, odbywających się w ramach Festiwalu Kraków
2000.
Dzień
1
OTWARCIE
Dyskusja
CZY DZIESIĘĆ LAT PO UPADKU KOMUNIZMU
ANTYKOMUNIZM JEST POTRZEBNY?
Moderator:
Arkady Rzegocki
Uczestnicy:
Jan Kofman
Zdzisław Krasnodębski
Miłowit Kuniński
Richard Pipes
Bronisław
Wildstein
Sesja
I
NARODZINY I EWOLUCJA POLSKIEGO ANTYKOMUNIZMU (do 1939 r.)
Wprowadzenie
i prowadzenie sesji: Andrzej
Nowak
Referaty:
Włodzimierz Bernacki - liberałowie
Andrzej Chojnowski - piłsudczycy
Krzysztof Kawalec - narodowi demokraci
Jan Skoczyński - konserwatyści
Barbara Stoczewska - socjaliści
Bogdan Szlachta - nurty katolickie
Dzień 2
Sesja
II
POLSKA MYŚL ANTYKOMUNISTYCZNA W DOBIE
POLSKI ZNIEWOLONEJ (1939 - 1989)
Wprowadzenie
i prowadzenie sesji: Tomasz
Gąsowski
Uczestnicy:
Antoni Dudek
Andrzej Friszke
Rafał Habielski
Paweł Machcewicz
Rafał
Matyja
Maciej Urbanowski
Dyskusja
ANTYKOMUNIZM POLSKI A INNE TRADYCJE
ANTYKOMUNISTYCZNE EUROPY ŚRODKOWOWSCHODNIEJ
Moderator:
Stanisław Górka
Uczestnicy:
Akos Engelmayer
Jakub Karpiński
Andrzej Krawczyk
Irena Vaisvilaite
Dyskusja
ANTY-ANTYKOMUNIZM
- WYBÓR PRZYSZŁOŚCI CZY UCIECZKA OD PRZESZŁOŚCI?
Moderator:
Henryk Woźniakowski
Uczestnicy:
Ryszard Legutko
Tomasz Merta
Konferencja odbyła się dzięki wsparciu finansowemu
Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Dział "Antykomunizm" - kliknij.
Są to teksty z wydanej przez Ośrodek Myśli Politycznej w ramach serii
Biblioteka Myśli Politycznej antologii "Antykomunizm polski. Tradycje
intelektualne" (pod redakcją Bogdana Szlachty). Jej publikacja możliwa
była dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Kliknij, aby zobaczyć spis
treści.