Już w lutym w serii Studia i Analizy
Totalitaryzm a zachodnia tradycja (red. Miłowit Kuniński)
Książka o intelektualnych źródłach komunizmu, faszyzmu i
nazizmu, i ich związkach z głównymi nurtami europejskiej filozofii i myśli
politycznej.
„Przeciwieństwem totalitaryzmu jest indywidualizm,
ponieważ on jest źródłem liberalnych i demokratycznych praktyk i – w
odróżnieniu od tych praktyk – nie może być fałszywy i fasadowy. W klasycznym
indywidualizmie człowiek słuchał Boga lub sumienia. W dzisiejszym społeczeństwie
społeczeństwo słucha samo siebie. Indywidualizm w tym klasycznym znaczeniu jest
przeciwieństwem totalitaryzmu, ale sam indywidualizm zmienia swoją postać”.
Kenneth Minogue, Co stanowi przeciwieństwo
totalitaryzmu?
„Ci, którzy czynią filozofię źródłem totalitaryzmu,
czynią założenie, iż dusza o skłonnościach totalitarnych jest faktycznie duszą
pragnącą porządku. Ale to założenie jest wątpliwe. Zapominamy, do jakiego
stopnia totalitaryzm pociąga za sobą zniszczenie, żyje z destrukcji i jest napędzany
duchem niszczycielskim. Wykreował język, który nie jest językiem pokoju,
harmonii czy pogodzenia, ale walki, konfliktu i podziału.
Zniszczyliśmy totalitarne struktury i wydaje się mało
prawdopodobne, by rządy terroru wróciły. Dusza ludzka nie wyzwoliła się jednak
z totalitarnych pokus, a te pozostały równie żywe jak sto lat temu”.
Ryszard Legutko, Totalitaryzm i dusza ludzka
„Skoro współczesne rządy totalitarne powstały i
rozprzestrzeniły się z taką gwałtownością, to stało się tak dlatego, iż jest coś
w naturze ludzkiej, do czego mogą się one odwołać i skąd bierze się ich moralna
siła. Charakterystyczne dla intelektualistów jest przekonanie, iż totalitarna
pokusa należy do dziedziny idei - jest pokusą popełniania błędów. To nie prawda
zawarta w marksizmie tłumaczy gotowość intelektualistów do jego przyjęcia, ile
raczej rola, jaką on przypisuje im w ich próbach zdobycia kontroli nad
światem”.
Roger Scruton, Źródło totalitaryzmu
„Polityczna poprawność staje się wyrazem
dominującej tendencji współczesnej lewicy. Sprowadzić ją można do próby
przedefiniowania kultury, jej głębokiego przekształcenia zgodnie z dominującymi
współcześnie w kulturalnych środowiskach Zachodu ideami. Jej rzecznicy przy
pomocy państwa, które wyposażyć chcą w niesłychanie daleko idące prerogatywy,
pragną zmienić tradycyjne obyczaje a nawet język. Ich projekt ideowy jest
współczesną formą złagodzonej rewolucji. I niesie ze sobą wszystkie
niebezpieczeństwa, jakimi obarczone są tego typu projekty”.
Bronisław Wildstein, To, co nie zostało
zdekonstruowane
czyli Europa jako spełnienie
lewicowej utopii
Spis treści:
Wstęp - Miłowi Kuniński
I. Pojęcie totalitaryzmu i jego nadużycia
1.
Kenneth
Minogue, Co stanowi przeciwieństwo totalitaryzmu?
2.
Tomasz Merta,
Totalitaryzm jako „devil-term”
II. Intelektualne i ideowe inspiracje totalitaryzmu
3.
Ryszard
Legutko, Totalitaryzm i dusza ludzka
4.
Roger Scruton,
Źródło totalitaryzmu
5.
John
Skorupski, Totalitaryzm w czasach późnej nowoczesności
6.
Zdzisław
Krasnodębski, Intelektualne źródła totalitaryzmu
7.
Dorota
Pietrzyk-Reeves, Błąd antropologiczny komunizmu i odwrót od polityki
8.
Miłowit
Kuniński, Totalitaryzm w ujęciu Hannah Arendt
III. Metafizyka czasu a totalitaryzm
9.
Zoltan Balazs,
Po apokalipsie, czyli wieczna teraźniejszość
IV. Faszyzm i nazizm
10.
Maria
Zmierczak, Ideologie totalitarne: faszyzm i narodowy socjalizm
11.
Dariusz Gawin,
Nazizm i nowoczesność
V. Aktualność zagrożeń totalitarnych
12.
Arkady
Rzegocki, Czy demokracja może być totalitarna?
13.
Agnieszka
Kołakowska, Polityczna poprawność a mentalność totalitarna
14.
Bronisław
Wildstein, To, co nie zostało zdekonstruowane, czyli Europa jako spełnienie
lewicowej utopii
15.
Andrzej Nowak,
Co robić? W poszukiwaniu rosyjskiego Mein Kampf na początku nowego
tysiąclecia
VI. Dziedzictwo totalitaryzmu
16.
Jan Filip
Staniłko, Co to jest postkomunizm?
Informacja o autorach:
Zoltán Balázs, urodzony w 1966, Sopron na Węgrzech; doktorat z nauk politycznych; wykładowca Instytutu Socjologii Katolickiego Uniwersytety w Budapeszcie (Piliscsaba); specjalizuje się w analitycznej filozofii politycznej i moralnej; ostatnio wydał Polityczną wspólnotę, Budapeszt: Osiris, 2004.
Dariusz Gawin, historyk idei. Publikował m.in. w
„Znaku”, „Res Publice Nowej”, „Przeglądzie Politycznym”, „Teologii
Politycznej”. Adiunkt w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, zastępca dyrektora
Muzeum Powstania Warszawskiego. Autor wydanej przez Ośrodek Myśli Politycznej i
Wydawnictwo Dante książki Polska, wieczny romans. O związkach literatury i
polityki w XX wieku (2005). Opublikował także Spór o Powstanie.
Powstanie Warszawskie w powojennej publicystyce polskiej 1945-1981. Mieszka
w Warszawie.
Agnieszka Kołakowska, studiowała filozofię,
lingwistykę i filologię klasyczną na uniwersytecie w Yale, na studiach
doktoranckich w Cambridge zajmowała się filozofią starożytną. Obecnie zajmuje się
tłumaczeniami (głównie na angielski) i publicystyką. Mieszka w Paryżu.
Zdzisław
Krasnodębski, socjolog i filozof społeczny, w latach od 1976 do 1991
wykładał socjologię teoretyczną i filozofię społeczną na Uniwersytecie
Warszawskim. Od 1995 profesor Uniwersytetu w Bremie, a od 2001 także
Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Najważniejsze publikacje: Rozumienie ludzkiego zachowania: rozważania o filozoficznych podstawach nauk
humanistycznych i społecznych (1986), Upadek idei postępu (1991), Postmodernistyczne rozterki kultury (1996), Demokracja peryferii (2003), Drzemka
rozsądnych (2006).
Miłowit Kuniński, historyk filozofii i filozof
polityczny, profesor UJ i WSB-NLU w Nowym Sączu, wiceprezes Ośrodka Myśli
Politycznej w Krakowie, członek redakcji „Civitas. Studia z filozofii
polityki”, autor m.in. Myślenie modelowe
w socjologii Maxa Webera (Kraków 1980), Wiedza, etyka i polityka w myśli F.A. von Hayeka (Kraków
1999), O cnotach, demokracji i liberalizmie rozumnym (Kraków 2006).
Ryszard Legutko, profesor filozofii,
wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego (Instytut Filozofii) i Wyższej Szkoły
Europejskiej im. ks. Józefa Tischnera, współzałożyciel i wieloletni prezes
Ośrodka Myśli Politycznej, senator RP i wicemarszałek Senatu, autor książek Platona
krytyka demokracji (1990), Spory o kapitalizm (1994), Tolerancja.
Rzecz o surowym państwie, prawie natury, miłości i sumieniu (1997,
Nagroda Ministra Edukacji Narodowej), przekładów dialogów Platona wraz z
komentarzem naukowym Fedon (1995), Eutyfron (1998), Obrona
Sokratesa (2003), wyborów esejów i felietonów Bez gniewu i uprzedzenia (1989,
Nagroda PEN Clubu), Nie lubię tolerancji (1993), Etyka absolutna i
społeczeństwo otwarte (1994, Nagroda im. Andrzeja Kijowskiego), Frywolny
Prometeusz (1995), I kto tu jest ciemniakiem (1996), Czasy
wielkiej imitacji (1998), Złośliwe demony (1999), O czasach
chytrych i prawdach pozornych (1999), Society as a Departament Store (wydanie
amerykańskie, 2002), Raj przywrócony (2005).
Tomasz Merta, historyk myśli politycznej,
publicysta, współautor podręczników do wiedzy o społeczeństwie i historii,
wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego (od 2005 r.). Pod jego redakcją
ukazały się prace zbiorowe W obronie zdrowego rozsądku (2000, wraz z
Markiem A. Cichockim) oraz Pamięć i odpowiedzialność (2005, wraz z
Robertem Kostro).
Kenneth Minogue, profesor emerytowany nauk
politycznych w Uniwersytecie Londyńskim, wykładowca wielu uniwersytetów. Przewodniczący
Bruges
Group w latach 1991 – 1993. Opublikował m. in.: The Liberal
Mind (1963, nowe wydanie wydawnictwaLiberty Fund 2001), Nationalism
(1967), The Concept of a University (1974), Alien Powers: The Pure
Theory of Ideology (1985), Politics: A Very Short Introduction
(1995, polskie tłumaczenie Polityka. Bardzo krótkie wprowadzenie1997),
The Silencing of Society: The True Cost of the Lust for News (1997) and Waitangi:
Morality and Reality (1998).Autor artykułów w: Times'ie, The Times
Higher Education Supplement oraz Times Literary Supplement.
Andrzej Nowak, historyk, profesor UJ, kierownik
pracowni Dziejów Rosji i ZSRR w Instytucie Historii PAN; opublikował kilka
monografii książkowych z zakresu dziejów rosyjskiej i polskiej myśli politycznej
XIX i XX w.; redaktor naczelny dwumiesięcznika „ARCANA"; ostatnio wydał:
Polska i trzy Rosje. Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego
(2001), Karol Wojtyła - Jan Paweł II. Kronika życia i pontyfikatu (2003),
Od imperium do imperium. Spojrzenia na historię Europy Wschodniej (2004),
John Paul II - Illustrated Biography (2005), Powrót do Polski. Szkice
o patriotyzmie po "końcu historii" (2005).
Dorota Pietrzyk-Reeves, dr politologii,
adiunkt w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ,
stypendystka Marie Curie, autorka wielu prac z historii myśli politycznej i filozofii
polityki. W 2004 r. w serii "Monografie Fundacji na Rzecz Nauki
Polskiej" wydana została jej książka Idea
społeczeństwa obywatelskiego. Współczesna debata i jej źródła. Wraz
z Bogdanem Szlachtą zredagowała tom Współczesna
filozofia polityki. Wybór tekstów źródłowych (2003).
Arkady Rzegocki, doktor nauk politycznych,
adiunkt w Katedrze Historii Doktryn Politycznych i Prawnych Uniwersytetu
Jagiellońskiego, wieloletni prezes Klubu Jagiellońskiego, redaktor naczelny
czasopisma "Pressje", członek Zarządu Ośrodka Myśli Politycznej.
Autor monografii poświęconej lordowi Actonowi Wolność i sumienie (2004)
i wyboru pism tego angielskiego myśliciela (2006). Pod jego redakcją ukazały
się m.in. T.B. Macaulay, O makiawelizmie, rewolucjach i postępie (1999);
Narody i historia (2000); Państwo jako wyzwanie (2000), St.
Tarnowski, Z doświadczeń i rozmyślań (2002).
Roger Scruton, filozof, pisarz, kompozytor,
publicysta, wydawca, profesor estetyki w Birkbeck College Uniwersytetu
Londyńskiego 1971-1991 i filozofii w Uniwersytecie Bostońskim 1992-1994,
wykładał m.in. w Princeton, Stanford, Louvain, Witwatersrand (S. Africa), Oslo,
Bordeaux i Cambridge. Obecnie visiting professor w Departamencie
Filozofii Uniwersytetu w Buckingham. Opublikował m.in.: Art and
Imagination (1974), The Aesthetics of Architecture (1979), The
Meaning of Conservatism (1980, polskie wydanie Czym jest konserwatyzm?),
A Short History of Modern Philosophy (1982), A Dictionary of
Political Thought (1982), Kant (1983), Thinkers of the New Left
(1986, polskie wydanie Intelektualiści nowej lewicy), Sexual Desire
(1986), Spinoza (1987), The Classical Vernacular: architectural
principles in an age of nihilism (1995), Animal Rights and Wrongs
(1996), An Intelligent Person's Guide to Philosophy (1996; polskie
wydanie Przewodnik po filozofii dla inteligentnych), An Intelligent
Person's Guide to Modern Culture (1998), powieści: Fortnight's Anger
(1981), Francesca (1991), opery: The Minister (prawykonanie
1994).
John Skorupski, studiował filozofię i ekonomię
w Cambridge. Kierował Katedrą Filozofii w Uniwersytecie w
Sheffield,obecnie jest profesorem filozofii moralnej w Uniwersytecie
Saint Andrews. Przedmiotem jego
zainteresowańjestepistemologia, filozofia moralna i polityczna,
filozofia XIX i XX w.Główne publikacje: Symbol and Theory, A Philosophical Study of Theories of Religion in
Social Anthropology (1975),John
Stuart Mill, The Arguments of the Philosophers (1991), English-Language Philosophy 1750-1945
(1995), Ethical Explorations
(1999).
Jan Filip Staniłko, doktorant w Instytucie
Filozofii UJ, ekspert Ośrodka Myśli Politycznej, publikuje m.in. w „Nowym
Państwie”.
Bronisław Wildstein, pisarz, publicysta, były
komentator dziennika „Rzeczpospolita”, obecnie komentator tygodnika
"Wprost". W TV Puls prowadzi cotygodniowy program autorski „Bez
autocenzury”. Działacz opozycji, współtwórca i rzecznik Studenckiego Komitetu
Solidarności (1977), jeden z współtwórców i autor prasy niezależnej w Krakowie.
Współtwórca miesięcznika „Kontakt”. Publikował w paryskiej „Kulturze” w
„Pulsie”, po powrocie do kraju z Francji w „Znaku”, „Tygodniku Powszechnym”,
„Nowym Państwie”, „Gazecie Polskiej”. Książki publicystyczne: tom wywiadów Profile
wieku (2000), Dekomunizacja, której nie było (2000), Długi cień
PRL (2005). Autor powieści i opowiadań: Przyszłość z ograniczoną
odpowiedzialnością (2003) - nagroda Andrzeja Kijowskiego; Mistrz -
uznana przez księgarzy za najlepszą książkę grudnia 2004; O zdradzie i
śmierci - wyróżnienie Fundacji Kultury.
Maria Zmierczak, dr hab., profesor UAM, od
1993 r. kieruje Katedrą Historii Doktryn Polityczno-Prawnych i Filozofii na
Wydziale Prawa i Administracji UAM. Zajmuje się nowożytnymi i współczesnymi
ideami politycznymi. Opublikowała: Ideologia liberalna w II Cesarstwie
francuskim (1976), Spory o istotę faszyzmu (1988) iliczne
artykuły w „Studiach nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi”. Redaktor
naukowy biografii Hitlera pióra I.Kershawa. Obecnie zajmuje się badaniem
rozwoju doktryny państwa prawnego w XIX i XX wieku.