O pewnej wyższości Ameryki nad Europą

omp

13 sierpnia 2014

Tak wygląda Teista w demoliberalnym świecie, nowa książka w Bibliotece Myśli Politycznej. Towarzystwo Rawlsa i Macedo – ważnych postaci amerykańskiego liberalizmu o lewicowym profilu – nie jest przypadkowe. To właśnie oni (m.in.) są bohaterami książki Rafała Prostaka. Jakkolwiek daleko nam do ich stanowisk ideowych, to warto wiedzieć, co tej proweniencji gwiazdy filozofii politycznej zza oceanu piszą. Zwłaszcza że polityka amerykańska, choć będąca grą na wielką skalę interesów biznesowych i politycznych, uwikłana w PR i marketing o olbrzymiej sile rażenia i małym ładunku poważnych treści (choć dotyczą ważnych spraw), nie stroni jednak od sięgania (z różnym zresztą skutkiem) po argumenty rodem z debaty tamtejszych myślicieli politycznych.


Obecnym przywódcom Stanów Zjednoczonych daleko co prawda do Ojców Założycieli gdy idzie o kreatywność w dziedzinie idei, ale nie odcięli się od intelektualnego zaplecza amerykańskiej polityki, które z kolei nią nie wzgardziło: dlatego w USA ciągle pisze się ważne (co nie znaczy, że zawsze zarazem mądre) książki o polityce, religii czy sprawach społecznych, gorąco dyskutuje się o nich, a niektóre idee wykorzystuje. Jeszcze bardziej debaty intelektualne o fundamentalnych ideach i zasadach wiążą się z orzecznictwem Sądu Najwyższego – jego sędziowie są bezpośrednio ich ważnymi uczestnikami (o czym w “Teiście…” także jest mowa).

Takie ‘pasy transmisyjne’ są – przy wszystkich zastrzeżeniach – potrzebne. Otóż spór o zasady przenosi się dzięki nim na poziom praktycznych rozstrzygnięć realnych dylematów – a właściwie odwrotnie: ów spór jest toczony, bo są realne dylematy do rozwiązania i one potrzebują – jeśli rozwiązanie ma nie być tylko doraźne – zakorzenienia w poważniejszych racjach, niż aktualna większość w Kongresie czy partyjna przynależność najważniejszego lokatora Białego Domu. Lepsze to niż europejska skłonność – zwłaszcza w kręgu konstruktywistycznych doktrynerów, skażonym przez ‘ducha rewolucji francuskiej’ – do prowadzenia dysput na wysokim poziomie abstrakcji, z których wnioski próbuje się, owszem, przenieść w sferę praktyki, ale często z zupełnym lekceważeniem rzeczywistości. Innymi słowy: w takich dysputach filozofów politycznych nie szuka się rozwiązań (czy może raczej: uzasadnień dla rozwiązań) realnych problemów, a problemy się tworzy – niestety, przy wydatnej pomocy fanatycznych polityków, nie tylko z lewicy zresztą, którzy na siłę próbują wcielić w życie różne ideologiczne szalone pomysły, bez których nasza europejska rzeczywistość spokojnie by się obeszła.

W Ameryce głupot w życiu publicznym jest wiele, ale przeważnie wynikają one z ewolucji tamtejszych porządków politycznych, społecznych, kulturowych (przyznajmy, dla konserwatystów nieszczególnie imponujących). W Europie jest ich bodaj jeszcze więcej, ale często “zawdzięczamy” je przede wszystkim europejskiej, bez mała masochistycznej skłonności do przyzwalania na czynienie z naszej rzeczywistości poligonu doświadczalnego dla zarozumiałych doktrynerów o wielkim ego i małym rozsądku.

***

Rafał Prostak

Teista w demoliberalnym świecie. Rzecz o amerykańskich rozważaniach wokół rozumnej polityki

94. pozycja wydana w serii Biblioteka Myśli Politycznej

Teista w demoliberalnym świecie to efekt wieloletnich studiów nad funkcjonowaniem demokracji w społeczeństwie Stanów Zjednoczonych Ameryki, podzielonym w przedmiocie definicji dobrego i wartościowego życia, jego natury i celów; innymi słowy, podzielonym światopoglądowo. Autor przedstawia rozważania czołowych amerykańskich myślicieli – zwłaszcza liberałów i ich krytyków – o tym, jak ułożyć sprawy publiczne, by podziały i różnice nie przyniosły rozpadu wspólnoty politycznej; by pomimo niejednorodności zachować jedność i pokój społeczny; by też zarazem państwo stworzyło optymalne warunki do zachowania i rozwoju wolności jego mieszkańców, w tym wolności religijnej. Owe dylematy są również ukazane w perspektywie orzecznictwa Sądu Najwyższego i opinii na ich temat samych Amerykanów. Tworzy to wszechstronny obraz sporów, których teoretyczne uzasadnienia i praktyczne rozwiązania odgrywają ważną rolę nie tylko w samych Stanach Zjednoczonych.

„Teista w demoliberalnym świecie jest znakomitą prezentacją debaty nad obecnością religii oraz argumentacji odwołującej się do religijnych przekonań w przestrzeni publicznej USA. To również ważny głos w toczącej się także w Polsce dyskusji na ten temat”.
prof. UKSW dr hab. Zbigniew Stawrowski

„Jestem przekonany, że książka ta, napisana ze znawstwem i przy należytym rozumieniu złożoności zagadnień, powinna zostać nie tylko przeczytana, ale i dogłębnie przemyślana przez tych, którzy niekiedy nie pojmując tej złożoności proponują uproszczone sposoby ujmowania problemów „państwa liberalno-demokratycznego”. Jeśli pragną oni pojąć, dlaczego istotą ich wypowiedzi winno być należyte zidentyfikowanie treści „rozumności działań publicznych”, dokładniej: „rozumności reguł rządzących działaniami” podejmowanymi w sferze publicznej, nie tylko powinni oni, ale muszą książkę tę przeczytać; w przeciwnym wypadku wielekroć podejmować będą argumenty, które przed nimi wytoczył już kto inny i które zostały już zestawione przez kogo innego z racjami wobec nich krytycznymi”.
prof. dr hab. Bogdan Szlachta

http://omp.org.pl/ksiazka.php?idKsiazki=274

Tagi: , , ,

Komentarze są niedostępne.