Numer wydania: 174
Informator Ośrodka Myśli Politycznej, 7 grudnia 2016 r.
- zaproszenie: seminarium Religia a wspólnota: wpływ katolicyzmu na życie społeczne i polityczne w Czechach i w Polsce w perspektywie historycznej i politologicznej (9 grudnia)
- zaproszenie: konferencja Kryzys Unii Europejskiej i odpowiedź Europy Środkowej. Szanse na lepsze rozwiązania i uniknięcie zagrożeń (12 grudnia)
- nowość: Przekraczając uprzedzenia i entuzjazm. Druga kadencja Viktora Orbána
- nowość: Władysław Konopczyński Polska a Szwecja. Od pokoju oliwskiego do upadku Rzeczypospolitej 1660-1795
- nowość: Władysław Konopczyński, Dzienniki 1918-1921
- polecamy: Demokratyzacja i prawa człowieka. Spojrzenie z Europy Środkowej
- polecamy: Władysław J. Stankiewicz, Aforyzmy polityczne i litanie
- nowe filmy na kanale OMP na Youtube (film z debaty Stańczycy – konserwatyzm, który przeminął? i konferencji Miejsce państw Grupy Wyszehradzkiej w zmieniającej się Unii Europejskiej)
***
Zaproszenie: seminarium Religia a wspólnota: wpływ katolicyzmu na życie społeczne i polityczne w Czechach i w Polsce w perspektywie historycznej i politologicznej
Kraków, 9 grudnia (piątek), Herbewo, Lubelska 29 (VI piętro)
16.00-17.45 Panel I
Tematy do dyskusji:
- Nacjonalizm a religia: sprzymierzeńcy czy wrogowie? Rola religii w kształtowaniu się tożsamości narodowej
- Rola religii w oporze społecznym wobec nazizmu i komunizmu
- o. Hieronim Kaczmarek OP (Praga)
- Michal Pehr (Czeska Akademia Nauk)
- Mariusz Krzysztofiński (Instytut Pamięci Narodowej)
- Łucja Marek (Instytut Pamięci Narodowej)
18.00-20.00 Panel II
Tematy do dyskusji:
- Kościół a polityka dzisiaj: wiek post-sekularny?
- Partie chadeckie: przeszłość, teraźniejszość, przyszłość (?)
- Kościół i religia jako kwestia polityczna w UE – perspektywa polska i czeska
- Stanislav Balík (Uniwersytet Masaryka w Brnie)
- Alexander Tomsky (publicysta)
- Dobrochna Bach-Golecka (Uniwersytet Warszawski)
- Agnieszka Czarnecka (Uniwersytet Jagielloński)
- Paweł Rojek (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II)
- Artur Wołek (Akademia Ignatianum)
Języki obrad - polski i czeski (tłumaczenie symultaniczne)
Zgłoszenia chęci udziału: biuro@omp.org.pl (do 8 grudnia).
Konferencja zorganizowana w ramach projektu „Rola religii w polskiej i czeskiej tożsamości narodowej”, współfinansowanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej (konkurs „Forum Polsko-Czeskie na rzecz zbliżenia społeczeństw, pogłębionej współpracy i dobrego sąsiedztwa 2016”).
***
Zaproszenie: Konferencja Kryzys Unii Europejskiej i odpowiedź Europy Środkowej. Szanse na lepsze rozwiązania i uniknięcie zagrożeń (Kraków, 12 grudnia 2016 r.)
16.00-18.00
Sesja I: Pozycja polityczna państw „nowej Unii” w Unii Europejskiej po kryzysie
Głosy wprowadzające:
- Zoltán Balázs (Uniwersytet Corvinusa w Budapeszcie)
- Ádám Szesztay (dyrektor departamentu w węgierskim Ministerstwie Spraw Zagranicznych i Handlu)
- Artur Wołek (Akademia Ignatianum, Ośrodek Myśli Politycznej)
Zagadnienia:
- jak kryzys UE i Brexit zmieniają pozycję krajów Europy Środkowej w polityce międzynarodowej (czy są w stanie i potrafią one wykorzystać szanse, jaką daje sytuacja kryzysowa, i unikać niebezpieczeństw, jakie ona stwarza)
- jak przebudowa wewnętrzna Węgier wpływa na pozycję Węgier w polityce międzynarodowej (atuty i ograniczenia)
- czy można prowadzić skuteczną politykę zagraniczną w sytuacji dużych powiązań gospodarczych z państwami, z którymi wchodzi się w konflikty o realizację własnych interesów lub o charakterze symbolicznym/propagandowym (casus państw środkowoeuropejskich: potrzeba inwestycji zagranicznych, duży udział kapitału zagranicznego w przemyśle, bankowości, mediach, konieczność zakupu surowców energetycznych, bycie płatnikiem netto do budżetu unijnego, opieranie inwestycji na środkach europejskich itp.)
- czy można prowadzić skuteczną politykę zagraniczną w sytuacji, gdy promuje się w niej idee i wzorce kulturowe inne niż te, które dominują w polityce i kulturze politycznej głównych graczy ze "starej Unii"
- czy realia współczesnej polityki demokratycznej (sposoby mobilizacji elektoratu etc.) sprzyjają prowadzeniu rozważnej polityki zagranicznej (ryzyko/pokusa zdominowania przekazu w polityce zagranicznej przez uwarunkowania wewnętrznej rywalizacji politycznej)
18.15-20.00
Sesja II: Konserwatyści a kryzys Unii Europejskiej, problemy USA i przyszłość Zachodu
Głosy wprowadzające:
- Gerald Frost (dyrektor Danube Institute w Budapeszcie)
- David Martin Jones (Visiting Professor King's College, Londyn)
- Miłowit Kuniński (prezes Ośrodka Myśli Politycznej)
- John O’Sullivan (prezydent Danube Institute w Budapeszcie)
Zagadnienia:
- jakie są granice kompromisu konserwatystów z realiami funkcjonowania Unii Europejskiej
- jak powinna wyrażać się postawa konserwatywna w realiach ideowych i kulturowych współczesnej polityki (demokracja medialna etc.)
- czy konserwatyści są skazani na dopasowywanie się do trendów dyktowanych przez inne nurty polityczno-ideowe, czy mają moc sprawczą, by zmienić tę sytuację (czy jest to w ogóle ich rolą)
- czy kryzys migracyjny i rosnące obywatelskie niezadowolenie z „mainstreamowej” polityki prowadzonej przez większość krajów UE jest szansą dla konserwatystów na wzmocnienie swej pozycji?
- czy wobec tego konserwatyści mają do zaproponowania alternatywę i czy sami wciąż są... konserwatystami (problem upodabniania się różnych nurtów politycznych zwłaszcza na Zachodzie + czy kwestia szyldu i jakie zasady pod nim się kryją, ma jeszcze znaczenie)
- czy współczesny konserwatyzm powinien skupić się na jakiejś sferze (państwo, kultura, ekonomia), która jest kluczowa z konserwatywnego punktu widzenia, a zarazem najlepiej rokująca dla skutecznej konserwatywnej działalności
- czy inna historia i inne realia współczesne determinują inne rozumienie konserwatyzmu (konserwatyzm środkowoeuropejski (polski, węgierski) a konserwatyzm anglosaski; np. jak się ma do zasad konserwatywnych konieczność gruntownego, w potocznym rozumieniu 'rewolucyjnego' przebudowania struktur państwa w krajach postkomunistycznych; co o tym sądzą konserwatyści z ducha anglosascy)
- jakie jest znaczenie relacji transatlantyckich z perspektywy europejskich środowisk konserwatywnych wobec sytuacji w Europie i w Stanach Zjednoczonych
Języki obrad: polski i angielski (tłumaczenie symultaniczne)
Zgłoszenia: biuro@omp.org.pl (do 10 grudnia)
Debata przygotowana w ramach projektu Regionalny Ośrodek Debaty Międzynarodowej w Krakowie 2016-2018, współfinansowanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej.
***
Nowość: Przekraczając uprzedzenia i entuzjazm. Druga kadencja Viktora Orbána
pod redakcją Johna O’Sullivana i Kálmána Póczy
Kompleksowa analiza działań i idei jednego z najważniejszych i najbardziej kontrowersyjnych polityków współczesnej Europy. To książka, która pozwala wyjść poza stereotypy, dowiedzieć się, co naprawdę dzieje się na Węgrzech – i zrozumieć to.
„Niniejsza książka jest próbą przedstawienia pierwszego szkicu do historii Orbána i orbánizmu. Musi ona poświęcić trochę miejsca na oczyszczenie pola pełnego mitycznych przeszkód, które uniemożliwiają zrozumienie tych zjawisk. Zdecydowana większość zebranych tu artykułów zajmuje się jednak realiami polityki węgierskiej ostatnich 26 lat, od roku 1989. Analizują pojawienie się Viktora Orbána, doświadczenia polityczne, które ukształtowały i jego, i ruch Fidesz, którego był głównym założycielem. Następnie ukazują jego odejście od ideologii lewicowo-liberalnej na rzecz narodowo-konserwatywnej, a przede wszystkim przedstawiają dokonania drugiego rządu Orbána w okresie 2010-2014, proponując pewne przewidywania co do jego trzeciej kadencji u władzy. Każdy z omawianych tu tematów budzi duże kontrowersje, jeśli idzie o węgierskie życie publiczne, nie zawsze wzdłuż konwencjonalnej osi lewica-prawica. Naszym celem jest stworzenie dość całościowej analizy Orbána i jego idei zarówno jeśli chodzi o tematy, jak i zajmowane stanowiska. Zaprosiliśmy zatem do współpracy bardzo różnorodnych autorów – takich, którzy podziwiają Orbána i takich, którzy są mu przeciwni, takich, którzy zajmują się wewnątrzkrajowym wymiarem orbánizmu i takich, którzy badają jego implikacje dla polityki zagranicznej, takich, którzy uważają Orbána za konserwatystę, przynajmniej w jakimś sensie, i takich, którzy jego odwołania do wartości „plebejskich” uznają za lepszą wskazówkę do zrozumienia jego polityki. Wreszcie takich, którzy widzą ukrytą spójność w jego polityce i takich, którzy odkrywają w niej rozbiegany, pozbawiony zasad pragmatyzm”. John O’Sullivan, fragment Wprowadzenia
19. pozycja wydana w serii Studia i Analizy
Współwydawca: Danube Institute (Budapeszt)
Publikacja ukazuje się ze wsparciem Fundacji na rzecz Obywatelskich
Węgier – Polgári Magyarországért Alapítvány i BL Nonprofit
356 stron, miękka oprawa, format 125x195 mm, ISBN 978-83-64753-15-2
Zamówienia: sklepik@omp.org.pl, http://omp.org.pl/ksiazka.php?idKsiazki=315, cena wraz z VAT i przesyłką 35 zł
***
Nowość: Władysław Konopczyński Polska a Szwecja. Od pokoju oliwskiego do upadku Rzeczypospolitej 1660-1795
W naszej świadomości historycznej obraz stosunków polsko-szwedzkich zdominowany jest przez słynny „potop” lat 1655-1660. Patrzymy na nie głównie oczyma bohaterów klasycznej powieści Henryka Sienkiewicza. Tymczasem w kolejnych dekadach, aż do upadku Rzeczypospolitej, relacje polsko-szwedzkie były równie istotne i interesujące. Pod wpływem sytuacji międzynarodowej i realiów polityki wewnętrznej obu królestw zmieniały się one dynamicznie. Szwecja, przez długi czas jeden z największych wrogów Polski, stała się wszak jej – potencjalnym a niekiedy faktycznym – sojusznikiem, a polsko-szwedzki alians (czasem sama perspektywa jego zawarcia) odgrywał dużą rolę w polityce europejskiej nie tylko regionu bałtyckiego. Prof. Władysław Konopczyński, najwybitniejszy polski badacz XVIII wieku, skreślił pasjonującą opowieść o wielkiej polityce, w której momenty chwały przeplatały się z dramatycznymi w skutkach – dla obu krajów – błędami. Znakomicie opisał polityczną grę, w której dużą rolę odgrywały inne państwa – zwłaszcza Prusy i Rosja, ale też Dania, Francja, Saksonia, Anglia czy Turcja. Jego dzieło pozostaje do dziś podstawowym opracowaniem tematu, wciąż nie tylko użytecznym, ale wręcz niezbędnym dla każdego badacza i pasjonata historii XVIII wieku. Jest też ważnym głosem w stale toczącej się dyskusji, dlaczego I RP upadła. Konfrontacja jej losów z dziejami Szwecji – kraju, który w XVIII wiek wszedł jako potęga europejska, rozdająca karty w północnej Europie, skutecznie rzucająca wyzwanie Rosji, a kończył stulecie bardzo osłabiony, często jako przedmiot rozgrywek mocarstw, ale jednak zachowujący swą państwowość – dostarcza do tego sporu niezwykle cennych obserwacji i argumentów.
5. pozycja w serii Biblioteka Klasyki Historiografii
Współwydawca: Muzeum Historii Polski
Wstęp: Piotr Biliński
ISBN: 978-83-62628-84-1, 440 stron, miękka oprawa
Cena wraz z VAT i przesyłką: 35 zł, zamówienia: sklepik@omp.org.pl, http://omp.org.pl/ksiazka.php?idKsiazki=313 (książka jest dostępna także w promocyjnym pakiecie http://omp.org.pl/ksiazkaKupTeraz.php?idKsiazki=314)
***
Nowość: Władysław Konopczyński, Dzienniki 1918-1921
Lata 1918-1921 to jeden z najważniejszych i najciekawszych okresów historii Polski – czas walki o niepodległość i urządzania odrodzonego państwa. Ten okres ma niezwykłego kronikarza – prof. Władysława Konopczyńskiego, jednego z najwybitniejszych polskich historyków. Niemal codzienne odręczne wpisy do Dziennika ukazują, często w nowym świetle, wielkie wydarzenia dziejowe, których Autor był świadkiem i uczestnikiem – paryską konferencję pokojową czy mobilizację kraju w czasie wojny z bolszewikami. To także zapis bogatego życia naukowego, kulturalnego i towarzyskiego Krakowa. Z kart Dzienników wyłania się wreszcie frapujący obraz wielkiego uczonego – jako męża, ojca, gospodarza w trudnych czasach dynamicznych zmian. Dzięki jego świadectwu poznajemy i możemy lepiej zrozumieć codzienność pierwszych lat II RP – gdy wielka historia dotykała każdego i każdy, na swój sposób, ją współtworzył.
Wstęp: Piotr Biliński
Opracowanie: Piotr Biliński, Paweł Plichta
IV tom serii Muzeum Historii Polski: 100-lecie Niepodległości. Wspomnienia i pamiętniki
Wydawcy: Muzeum Historii Polski i Ośrodek Myśli Politycznej
Część I - 508 stron; część II - 476 stron, miękka oprawa, dodatki: dawna mapa Krakowa, dawna mapa okolic Krakowa, tablica genealogiczna rodziny Władysława Konopczyńskiego.
Cena obu części, wraz z VAT i przesyłką - 70 zł. Zamówienia: sklepik@omp.org.pl, http://omp.org.pl/ksiazka.php?idKsiazki=311.
***
Nowość: Władysław Konopczyński, Stanisław Konarski
Książka Władysława Konopczyńskiego o Stanisławie Konarskim to barwna opowieść o życiu znakomitego myśliciela i wielkiego reformatora, do dziś będącego symbolem starań o naprawę Rzeczypospolitej. Wybitny historyk kreśli przy tym erudycyjną panoramę burzliwego okresu dziejów Polski, w którym podejmowano próby ratowania jej przed upadkiem – ale także za sprawą wielu błędów i zaniechań pogłębiano jej kryzys. Poznając kolejne etapy działalności publicznej Konarskiego – jego wysyłki, aby usprawnić ustrój państwa, wynieść na wyższy poziom oświatę, uzdrowić kulturę polityczną i wzbudzić w kolejnych pokoleniach miłość ojczyzny – widzimy, na jak wielkie przeszkody napotykał. Dzięki temu możemy w pełni docenić jego reformatorskie przedsięwzięcia – i znaleźć w nich inspirację – ale zarazem lepiej zrozumieć, dlaczego Rzeczypospolitej nie udało się uratować – co stanowi płynącą z dzieła Konopczyńskiego niezmiennie aktualną przestrogę.
„Jak to się dzieje, że książka, która ukazała się 89 lat temu, wciąż pozostaje ostatnim słowem nauki na temat uczonego pijara? Co, prócz talentu narracyjnego autora, wpływa na to, że gdy w środowisku badaczy wspomni się o tej biografii, słyszy się opinie wyłącznie pozytywne, wręcz entuzjastyczne? Wydaje się, że złożyły się na to co najmniej dwie przyczyny. Pierwszą stanowi kunszt historiograficzny Władysława Konopczyńskiego, drugą sama postać tytułowego bohatera. […] Dla każdego, kto się z Konarskim bliżej zetknął, przestaje on być postacią li tylko historyczną, a staje się „osobistym” znajomym, człowiekiem, do którego ma się bardzo ciepły stosunek, pisarzem, którego myślenie o Polsce wielokrotnie przypomina się nam w ważnych momentach współczesnych”. (ze wstępu Piotra Bilińskiego i Zofii Zielińskiej)
Współwydawca: Muzeum Historii Polski
ISBN: 978-83-62628-85-8, stron 496, miękka oprawa, cena wraz z VAT i przesyłką 35 zł, zamówienia: sklepik@omp.org.pl, http://omp.org.pl/ksiazka.php?idKsiazki=294
***
Polecamy: Demokratyzacja i prawa człowieka. Spojrzenie z Europy Środkowej
Jedna z najciekawszych dyskusji naukowych, politycznych i ideowych ostatnich dekad – o demokracji, demokratyzacji i prawach człowieka – w analizie czeskich autorów związanych z Uniwersytetem Masaryka w Brnie.
„Pojęcia demokracji i praw człowieka w zachodniej praktyce politycznej i dyskursie nauk społecznych wydają się być tak współzależne, że aż kusi, by lakonicznie stwierdzić, iż jakakolwiek demokratyzacja to po prostu dążenie do wprowadzenia lub udoskonalenia ochrony praw człowieka i vice versa. Innymi słowy, chodzi o pojęcia znajdujące się tak blisko siebie, iż szkoda czasu na mówienie o ich konceptualnym podobieństwie, a co dopiero na jego uzasadnianie czy też roztrząsanie wątpliwości. Czy ich bliskość, nie wspominając o wzajemnym przenikaniu, jest naprawdę tak oczywista? Na ile fakt, iż ochrona praw człowieka traktowana jest jako jedna z oznak demokracji i że wśród praw człowieka znajdziemy cały szereg takich, które są niezbędne dla demokratycznego sprawowania władzy (prawo wyborcze, wolność słowa, wolność zgromadzeń, wolność petycji czy prawo do oporu jako ultima ratio obrony demokracji), udowadniają wspomnianą współzależność? […]
Stosunek pomiędzy demokratyzacją i prawami człowieka nie jest […] stosunkiem absolutnej harmonii i wzajemnego synergicznego wsparcia. Można nawet stawiać pytanie, czy oba te pojęcia nie są raczej naczyniami połączonymi, które co prawda powinny się zapełniać z tą samą prędkością, ale czasami mogą się raczej kompensować? Czy idea ochrony praw człowieka nie była w czasie swego powstania w epoce Oświecenia pojmowana przede wszystkim jako tworzenie przestrzeni autonomii jednostki i jej obrony przeciwko ingerencji elit absolutystycznych owych czasów i czy potrzebujemy, by ochrona ta była tak samo intensywna (ba, nawet coraz bardziej intensywna) także w stosunku do dziś demokratycznie wybranych elit? Czy nie istnieje granica, za którą polityka praw człowieka staje się wręcz agresją zagrażającą otwartości demokratycznego życia politycznego?”
miękka oprawa, 336 stron, cena wraz z VAT i przesyłką 35 zł, zamówienia: sklepik@omp.org.pl, http://omp.org.pl/ksiazka.php?idKsiazki=312 (tu także dokładny spis treści)
***
Polecamy: Władysław J. Stankiewicz, Aforyzmy polityczne i litanie
Władysław J. Stankiewicz – żołnierz polskiej armii na Zachodzie w czasie II wojny światowej, później wieloletni profesor Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej w Vancouver – należał do najciekawszych polskich filozofów politycznych XX wieku, ale jego tworzony na emigracji dorobek nie został dotąd w Polsce należycie poznany. Aforyzmy i litanie polityczne należą do najciekawszych jego fragmentów. Zakres tematyczny tych tekstów jest szeroki: obejmują one dostrzegane i niedostrzegane zagrożenia trapiące współczesny świat, takie jak relatywizm, żargon służący do manipulacji opinią publiczną, zastygłe nawyki umysłu i utarte koleiny myśli. Władysław J. Stankiewicz przez całe dziesięciolecia (czego dowodzą jego publikacje) przedzierał się przez pojęciową gmatwaninę licznych nurtów filozofii politycznej. Ponieważ zawsze unikał kategoryzacji, wąskich definicji czy też poruszania się wyłącznie w ramach ogólnie przyjętego systemu, forma krótkich tekstów i aforyzmów – w myśl zasady Konfucjusza, że trzeba „próbować zapalić maleńką świeczkę zamiast przeklinać ciemność” – doskonale pasuje do jego badawczego intelektu. Książka ta jest zatem erudycyjną intelektualną przygodą, ale i inspiracją, by lepiej poznać i zrozumieć otaczający nas świat polityki, filozofii i kultury.
„Władysława Stankiewicza aforyzmy, myśli, krótkie eseje, które czytelnik znajduje w tej książce, odsłaniają jeden z najpoważniejszych symptomów choroby naszych czasów, czyli deprawację języka połączoną z deprawacją myślenia. Warto czytać Stankiewicza. To filozof dający trafne rozpoznanie dzisiejszej rzeczywistości, niezależny i samodzielny”. prof. Ryszard Legutko
232 strony (+ 16 stron wkładki ze zdjęciami), miękka oprawa, ISBN 978-83-62628-95-7, cena wraz z przesyłką i VAT 32 zł, zamówienia: sklepik@omp.org.pl, http://omp.org.pl/ksiazkaKupTeraz.php?idKsiazki=310
***
Nowe filmy na kanale www.youtube.com/osrodekmysli
- nagranie debaty: Stańczycy – konserwatyzm, który przeminął?, część 1: www.youtube.com/watch?v=T_WUiCDEsIg, część 2: www.youtube.com/watch?v=kb2g5dCkl18
- nagranie konferencji: Miejsce państw Grupy Wyszehradzkiej w zmieniającej się Unii Europejskiej, część 1: www.youtube.com/watch?v=aLMDDRQJ_uA, część 2: www.youtube.com/watch?v=tK6ip9duGYA
***
OMP w Internecie:
- www.youtube.com/osrodekmysli
- www.facebook.com/OMPkrakow
Dziękujemy za subskrypcję Informatora.
OMP