W stronę nowej Europy Środkowej i Wschodniej
1998-2000

Zakończony

Przesłanie programu

Współpraca państw Europy Środkowej i Wschodniej jest warunkiem pomyślnego rozwoju Europy: jej stabilności politycznej, siły gospodarczej i awansu cywilizacyjnego regionów zapóźnionych. Stanowić ona powinna podstawę dla procesu rozszerzenia granic zjednoczonej Europy, likwidacji barier politycznych i gospodarczych. Polska - członek NATO, państwo, które już niebawem będzie najbardziej wysuniętym na Wschód państwem - członkiem Unii Europejskiej, z natury rzeczy musi wziąć na siebie szczególną odpowiedzialność za stworzenie warunków współpracy w naszym regionie. Dlatego Polska pragnie zaprosić do tej współpracy, na partnerskich zasadach, swych sąsiadów. Leży to w interesie Polski, Unii Europejskiej i NATO, które oczekują aktywności od swoich przyszłych członków, rozumiejących specyfikę narodową i kulturową środkowowschodniej części Europy, leży to przede wszystkim w interesie wszystkich państw tego regionu, zwłaszcza tych, które uzyskały niepodległość przed kilku laty. Potencjał kulturalny i gospodarczy regionu, może zostać najefektywniej wykorzystany w warunkach współpracy. Współpraca krajów Europy Środkowej i Wschodniej może także w istotny sposób przyspieszyć proces dojrzewania tożsamości narodowej i umacniania świadomości państwowej narodów żyjących w tych krajach i budowania warunków rozwoju wolności indywidualnej.

Historia stosunków między narodami w naszej części Europy nie jest wolna od nieporozumień, niejednokrotnie krwawych konfliktów i wzajemnych oskarżeń. A jednak dzieje tych narodów ujawniają również inne tendencje we wzajemnych relacjach: wielostronne przenikanie się kultur, więź duchową i szacunek dla różnych tradycji religijnych, wspólne tradycje intelektualne i artystyczne, zgodne działanie dla dobra lokalnych społeczności. Bilans osiągnięć i strat z perspektywy końca naszego stulecia wyraźnie wskazuje, iż zgodna współpraca przynosi korzyści wszystkim stronom, a tożsamość narodowa i dążenie czy budowa własnej państwowości nie musi być oparta na negatywnym stosunku do sąsiadów. Jeśli historia jest nauczycielką życia, to dlatego, iż dostarcza zarówno pozytywnych, jak i negatywnych przykładów, i zmusza do wyciągania właściwych wniosków na przyszłość.

Program zainaugurowała konferencja Narody i historia. W stronę nowej Europy Środkowej i Wschodniej oraz debata publicystów i dziennikarzy środkowoeuropejskich (Kraków, 27-29), stanowiące część obchodów Roku Juliusza Słowackiego, nad którym Patronat Honorowy objął prof. Jerzy Buzek, Prezes Rady Ministrów RP. Konferencję otworzyli Premier Polski prof. Jerzy Buzek i Premier Ukrainy Wałerij Pustowojtenko.