Przesłanie
konferencji "Dekomunizajca"
Dekomunizacja to pojęcie, które obrosło w tak liczne
nieporozumienia, nadużycia interpretacyjne i obiegowe mity, iż rzeczowe
posługiwanie się nim stało się rzadkością. Zamiast poważnych debat
na ten temat, mamy zwykle do czynienia z instrumentalnym traktowaniem
dekomunizacji jako hasła, które jednym służy do akcentowania własnego
antykomunizmu, a innym do bałamutnego straszenia obywateli wizją stosowania
odpowiedzialności zbiorowej za sam fakt życia i pracy w PRL-u. Zamiast
dyskusji, w której odpowiada się na argumenty strony przeciwnej i
w ten sposób precyzuje własne stanowisko, jesteśmy świadkami gry,
w której samo sedno problemu - obecność reliktów komunizmu w dzisiejszej
Polsce - staje się prawie nieobecne.
Z takiej właśnie diagnozy sytuacji zrodził się pomysł
międzynarodowej konferencji "Dekomunizacja". Zorganizował ją Ośrodek
Myśli Politycznej przy współpracy Federalnego Związku Towarzystw Polsko-Niemieckich
oraz wsparciu Fundacji Współpracy Polsko - Niemieckiej i Fundacji
do Rozliczenia Dyktatury SED. Chcemy pokazać, że o dekomunizacji można
dyskutować bez wikłania się w doraźne kontrowersje polityczne. W debacie,
którą chcemy rozpocząć, jest miejsce na wiele punktów widzenia i rodzajów
doświadczeń. Ale powinna istnieć w niej także pewna płaszczyzna wspólna
oparta na uznaniu pewnych rzeczy za oczywiste.
Komunizm, chociaż występował w wielu odmianach, był
ustrojem totalnym. Inaczej niż tradycyjne dyktatury, przenikał całość
struktur państwowych i społecznych. Obejmował całość sfery publicznej,
przenikając także do życia prywatnego obywateli. Był to system szkodliwy
ekonomicznie, represywny, a przede wszystkim destrukcyjny w wymiarze
moralnym. Dla rządzących i rządzonych stanowił szkołę cynizmu i pogardy
dla prawdy.
Likwidacja systemu tak wszechobecnego i utrwalonego
przez pół wieku funkcjonowania jest zadaniem niezmiernie trudnym,
czasochłonnym i wymagającym stosowania wielu różnych rozwiązań. Nie
istnieją też gotowe recepty takich rozwiązań, chociaż doświadczenie
innych krajów mających podobne problemy zasługuje w Polsce na większą
niż dotąd uwagę.
Dekomunizacja, nie jest ze swej istoty rewanżem,
zemstą, ani postulatem karania wedle zasady winy zbiorowej. Postulaty
dekomunizacyjne, które dotyczą szczególnego potraktowania w życiu
publicznym osób pełniących w reżimie PRL funkcje kluczowe, odwołują
się do innego rodzaju odpowiedzialności niż odpowiedzialność karna,
gdyż ta dotyczyć może jedynie osób podejrzanych o zbrodnie w rozumieniu
prawa karnego. Milczenie w kwestii tej odpowiedzialności pogłębi jedynie
społeczną nieufność wobec polskiej klasy politycznej.
Poważna i uczciwa debata na temat dekomunizacji
może osiągnąć co najmniej dwa ważne cele. Po pierwsze, może pomóc
w odmitologizowaniu samego pojęcia "dekomunizacji", dzięki czemu szeroka
publiczność lepiej dostrzeże to co najważniejsze - zagrożenie, jakim
jest dla nas wszystkich to, co z komunizmu pozostało, w instytucjach,
prawie, obyczajach, społecznych i politycznych praktykach.
Po drugie, tylko wszechstronna i publicznie dokonana
analiza kłopotów, jakie Polsce sprawia dziś jej komunistyczne dziedzictwo,
może zrodzić dojrzałe, powszechnie zrozumiałe i mogące liczyć na społeczną
akceptację programy usprawnienia mechanizmów demokratycznego i niepodległego
państwa. Przez ostatnie 10 lat udało się polskiemu społeczeństwu dokonać
wielkich zmian, ale transformacja ustrojowa nie jest zakończona. W
dziedzinie usprawnienia struktur państwa zostaje jeszcze wiele do
zrobienia.
Nasza konferencja poświęcona dekomunizacji posiada
pewien walor dodatkowy. Dzięki wsparciu ze strony partnerów niemieckich
pozwoli nam na szersze spojrzenie. Scheda po komuniźmie nie jest zjawiskiem
specyficznie polskim. Swym zasięgiem obejmuje wszystkie kraje byłego
bloku wschodniego. Doświadczenia niemieckie w dziedzinie przyzwyciężania
pozostałości totalitaryzmów są zaś wyjątkowe. Żaden inny kraj w powojennej
Europie nie przeprowadzał takiej operacji dwukrotnie. To, czego nasi
zachodni sąsiedzi musieli się nauczyć najpierw podczas denazyfikacji,
i całkiem niedawno, w trakcie dekomunizacji byłej NRD, może stanowić
materiał do przemyśleń nie tylko dla Niemców.
Doświadczenia polskie ostatnich lat wyraźnie wskazują,
że inicjatywa w dziedzinie definiowania dekomunizacji i narzucania
języka publicznych dyskusji na jej temat znalazła się w rękach środowisk,
które albo są tej idei zdecydowanie niechętne albo nie doceniają rozmiarów
szkód powodowanych nadal przez komunistyczną spuściznę. Z kolei politycy
postulujący dekomunizację często nie potrafią sformułować solidnych
i nośnych argumentów na rzecz jej potrzeby lub skupiają się na formułowaniu
propozycji działań, które dla szerokiej publiczności są słabo zrozumiałe
lub zgoła niepokojące. Ten stan rzeczy można i trzeba zmienić. Zróbmy
zatem pierwszy krok w tym kierunku.
prof. Ryszard Legutko
Prezes Zarządu Ośrodka Myśli Politycznej
Paweł Kuglarz
Dyrektor Programu "Dekomunizacja"
dzień pierwszy - 10 XII
Powitanie
gości: prof. Ryszard LEGUTKO, Markus MECKEL
Wystąpienie:
Joachim GAUCK
Panel: Rozliczenie z przeszłością - zadanie tylko dla historyków?
Uczestnicy:
redaktor A.GRAJEWSKI, prof. H.A.JACOBSEN, prof. A.PACZKOWSKI,
M. MECKEL, prof. B. FAULENBACH, dr A.DUDEK (prowadzący)
dzień drugi - 11 XII
Sesja
I:
Dekomunizacja sensu stricte
-
M.MECKEL
Dekomunizacja i denazyfikacja - doświadczenia Polski i Niemiec
- dr H. WYDRA
Dekomunizacja
instytucji i systemu władzy - prof. A.Z. KAMIŃSKI, dr E. NEUBERT
Dekomunizacja
prawa, systemu sprawiedliwości i policji - dr B. SCHÄFER
Transformacja
systemu gospodarczego - prof. T. GRUSZECKI
Sesja
II:
Penalizacja
- pociągnięcie do odpowiedzialności sprawców zbrodni komunistycznych
- moderator B. KERSKI
- Z. WASSERMAN
- C. SCHÄEFGEN
Sesja
III:
Lustracja - warunek budowy demokratycznego państwa
- moderator prof. K. ZIEMER
Sposoby przeprowadzania lustracji - dr H. LABRENZ-WEISS
Kościół a lustracja - red. A.GRAJEWSKI, prof. G. BESIER
Problem archiwów - dr U. MÄHLERT
dzień
trzeci - 12 XII
Sesja
IV:
Rehabilitacja ofiar systemu komunistycznego
- moderator dr H.WYDRA
Rehabilitacja
ofiar systemu komunistycznego - dr F. WERKENTIN,
Pojęcie
zbrodni komunistycznej i rehabilitacja ofiar w polskim prawie karnym
- prof. W. KULESZA,
Dekomunizacja
a prawa człowieka- perspektywa polska - Z.CICHOŃ,
Dekomunizacja
a prawa człowieka- perspektywa niemiecka - T.AUERBACH,
Reprywatyzacja
- P.KUGLARZ,
Sesja
V:
Służby specjalne w czasie transformacji
- moderator B.KERSKI
Służby
specjalne w czasie transformacji - perspektywa niemiecka - dr
H. FRICKE,
Służby
specjalne w czasie transformacji - perspektywa polska
- prof. A.ZYBERTOWICZ,
PANEL:
Komunizm
w duszy człowieka
Uczestnicy:
prof.
R. LEGUTKO, o. dr M. ZIĘBA OP, prof. W. ROSZKOWSKI, dr B.RAUSCHENBACH,
S.BICKHARDT, prof. M.WILKE, red. R.MATYJA (moderator)
prof.
R.LEGUTKO, Dlaczego dekomunizacja? Na drodze do antykomunistycznego
konsensu
Zamknięcie konferencji: Premier
Jerzy BUZEK.
_________________________________________________________________________
Miejsce
obrad: Sejm RP - Sala Konstytucji 3 Maja (nr 118)
Konferencję wsparły
finansowo:
FUNDACJA
WSPÓŁPRACY POLSKO-NIEMIECKIEJ
i
FUNDACJA DO ROZLICZENIA DYKTATURY SED
INFORMACJE O WYKŁADOWCACH I DYSKUTANTACH
Thomas
Auerbach, ur. 1947, elektromonter, wychowawca,
diakon, katecheta, dydyplomowany pedagog społeczny; 1970-1976 - kierownik
Związku Młodzieży Kościoła Ewangelickiego w Jenie; 1976 aresztowanie
przez służbę bezpieczeństwa. 1977 wydalenie z NRD. 1978-1993 nauczyciel
religii i referent ds. kształcenia dorosłych w Gesamtdeutsche Institut
w Berlinie Zachodnim. Od 1993 współpracownik w wydziale oświaty i
badań urzędu Gaucka. 1998 wykłady w Instytucie Pedagogiki Społecznej
UniwersytetuTechnicznego w Berlinie nt. Dzieci i młodzież w objęciach
Stasi, środowiska młodzieżowe w NRD. Autor wielu publikacji m.in.
Przygotowanie na dzień X. Planowane obozy internowania Ministerstwa
Bezpieczeństwa Państwowego (1995), Brygady bojowe na niewidzialnym
froncie. Przygotowanie terroru i sabotażu Ministerstwa Bezpieczeństwa
Państwowego przeciw RFN (1999)
Gerhard Besier ur. 1947, 1972-1979 asystent w Katedrze
( Prawo Kościelne i Współczesna Historia Kościoła) Klausa Scholdera
(Tübingen). 1979/80 asystent w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Ludwigsburg.
1980-1986 rektor Religijno - Pedagogicznego Instytutu Loccum. 1987-1992
Katedra Nowej i Najnowszej Historii Kościoła na Wyższej Szkole Kościelnej
w Berlinie. Od 1.10.1992 r. Katedra Teologii Historycznej na Uniwersytecie
w Heidelbergu. Od września 1994 r. także profesor gościnny w Departamencie
Historycznym Uniwersytetu Stanforda (Kalifornia). 1997 r. Nagroda
badawcza Kolegium Historycznego Fundacji dla Nauki Niemieckiej (Monachium).
Stephan Bickhardt ur. 1959 r., 1979
-1986 r. studia teologii i pedagogiki religijnej; 1976-1988 praca
dla Akcji Sühnzeichen (Znaki pokuty) m.in. w Polsce, oraz kontakty
z Klubem Inteligencji Katolickiej we Wrocławiu i Krakowie, 1989 r.
członek założyciel ruchu obywatelskiego Teraz Demokracja, kierownik.
1993 r. studia Rozwój opozycji NRD w latach 80-tych dla Komisji
Enquete. "Opracowanie historii i skutków dyktatury SED w Niemczech",
od 1995 r. duszpasterz akademicki w Lipsku.
Zbigniew
Cichoń, adwokat. Absolwent Wydziału Prawa
i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, po ukończonych aplikacjach
sędziowskiej, radcowskiej i adwokackiej wykonuje zawód radcy prawnego,
a od 1982 roku adwokata. Od 1980 związany z "Solidarnością" jako doradca.
Od 1993 roku Przewodniczący Komisji Praw Człowieka przy Naczelnej
Radzie Adwokackiej w Warszawie. Pełnomocnik stron w procesach przed
Komisją i Trybunałem Praw Człowieka w Strasbourgu w sprawach przeciwko
Rządowi. Od 1997 sędzia Trybunału Stanu. Autor glos do orzeczeń Sądu
Najwyższego i publikacji dotyczących praw człowieka w m.in. "Palestrze"
i "Rzeczpospolitej".
Dr
Antoni Dudek, adiunkt w Instytucie Nauk Politycznych
Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor kilku książek, w tym min. Państwo
i kościół w Polsce 1945-1970 oraz Pierwsze lata III Rzeczpospolitej1989-1995.
Bernd
Faulenbach ur. 1943 r. historyk w Instytucie Kształcenia Pracowników i na Wydziale
Nauk Historycznych Uniwersytetu w Bochum. Od 1992 r. biegły członek
Komisji Enquete "Opracowanie Historii i skutków dyktatury SED w Niemczech";
od 1995 r. biegły członek Komisji Enquete "Przezwyciężanie skutków
dyktatury SED w procesie zjednoczenia Niemiec". Liczne publikacje
z zakresu historii XIX i XX wieku, w szczególności Republiki Weimarskiej,
okresu faszyzmu i epoki powojennej.
Karl
Wilhelm Fricke ur. 1929 r., 1949 r. ucieczka z sowieckiej strefy okupacyjnej
do Niemiec Zachodnich. Od 1952 r. niezależny dziennikarz w Berlinie
Zachodnim. 1955 r. uprowadzony przez agentów Stasi, w 1956 r. skazany
na 4 lata obozu z powodu nagonki wojennej. 1959-1969 r. niezależny
dziennikarz w Hamburgu; 1970-1994 redaktor naczelny radia niemieckiego
w Kolonii. Od 1994 r. niezależny publicysta w Kolonii. Od 1992 r.
biegły członek Komisji Enquete "Opracowanie Historii i skutków dyktatury
SED w Niemczech", od 1995 r. biegły członek Komisji Enquete "Przezwyciężanie
skutków dyktatury SED w procesie zjednoczenia Niemiec". 1996 r. Doktorat
Honoris Causa na Uniwersytecie w Berlinie; publikacje: m.in. Polityka
i wymiar sprawiedliwości w NRD (1979 r.), Bezpieczeństwo państwowe
w NRD (1982 r.), Opozycja i ruch oporu w NRD (1984 r.),
Wgląd do akt (1995 r.), wspólnie z Rogerem Engelmannem Skoncentrowane
uderzenia (1998 r.).
Joachim Gauck ur. 1940 r., do 1989 r. duszpasterz w Lüssow i Roztoku. 1989 r. współzałożyciel
"Nowego Forum" w Roztoku. Od marca 1990 r. poseł Izby Ludowej, przedstawiciel
Parlamentarnej Komisji Specjalnej do spraw Kontroli Zniesienia Ministerstwa
Bezpieczeństwa Państwowego. 3 października 1990 r. powołany na specjalnego
pełnomocnika Rządu do spraw dokumentów osobowych dawnej służby bezpieczeństwa.
Od końca1991 r. pełnomocnik do spraw materiałów służb bezpieczeństwa
dawnej Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Powołany zdecydowaną
większością głosów na drugą kadencję . 1991 r. odznaczony medalem
Theodora Heussa, wraz z innymi pięcioma obywatelami NRD. W październiku
1995 r. otrzymał wraz z pozostałymi obywatelami Wschodnich Niemiec
odznaczenie Bundesverdienstkreuz za wyróżniającą się działalność dla
rewolucji pokojowej 1998. W grudniu 1996 r. został odznaczony nagrodą
Hermanna Ehlehrsa a w listopadzie 1997 r. w Bremen nagrodą Hanny Arendt
(wspólnie z Freimut Duve). 20 stycznia 1999 r. został mu przyznany
doktorat honoris causa Uniwersytetu w Roztoku.
Andrzej
Grajewski, redaktor Gościa Niedzielnego.
Prof.
Tomasz Gruszecki, ur.
1945 r. Kierownik Instytutu Ekonomii Na Katolickim Uniwersytecie
Lubelskim. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji UW.. Dr Zarządzania,
dr habilitowany ekonomii. W latach 1989-91 doradca ministra finansów,
1992 - Minister Prywatyzacji, 1998-99 członek Rady d/s Reform Ustrojowych
Przy Prezesie R.M. Autor licznych książek, ekspertyz, artykułów, polemik
i podręczników akademickich z dziedziny ekonomii.
Hans-Adolf
Jacobsen ur.1925 r., profesor nauk politycznych na uniwersytecie w Bonn, liczne
studia i dokumentacje na temat stosunków Wschód-Zachód oraz z zakresu
problematyki niemieckiego bezpieczeństwa i niemieckiej polityki w
XX wieku. Od 1993 r. biegły Komisji Enquete "Opracowanie historii
i skutków dyktatury SED w Niemczech", od 1996 członek Komisji Enquete
"Przezwyciężanie skutków dyktatury SED w procesie zjednoczenia Niemiec".
Członek Zarządu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej.
Prof.
Antoni Z. Kamiński,
socjolog, kierownik Samodzielnej Pracowni Bezpieczeństwa Międzynarodowego
Instytutu Studiów Politycznych PAN. W latach 1990-1994 kolejno wicedyrektor
Departamentu Europy MSZ, dyrektor PISM oraz dyrektor Departamentu
Badań Strategicznych MON. Prezes zarządu Transparency International
Poland. Ostatnia publikacja książkowa:
An Institutional Theory of Communist Regimes. Design, Function
and Breakdown, San Francisco, ICS Press, 1992.
Basil
Kerski ur. 1969 r., były asystent w niemiecko-amerykanskim Instytucie Aspena
w Berlinie, w Instytucie Badawczym Społeczeństwa Niemieckiego dla
Polityki Zagranicznej, w Centrum Badawczym Badań Społecznych w Berlinie
(WZB) oraz w Parlamencie Niemieckim. Obok prac naukowych, w języku
polskim i niemieckim, także liczne publikacje esejów i reportaży w
czasopismach i dziennikach. Aktualnie redaktor naczelny niemiecko-polskiego
magazynu DIALOG.
Paweł
Kuglarz ur. 1964, studia
prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim i Uniwersytecie w Regensburgu.
Stypendysta Deutsche Akademische Austauschdienst (DAAD) i
Katholische AkademischeAusläuder Dieust (KAAD). 1994 nagrodzony Stypendium Fundacji
na Rzecz Nauki Polskiej.Kierownik Szkoły Prawa Niemieckiego na Wydziale
Prawa UJ. Dyrektor Generalny Centrum imienia Mirosława Dzielskiego.
Współpracownik międzynarodowej kancelarii prawniczej Pünder Group.
Autor min. Następujących książek i artykułów: Dealing with Communist
injustices in Eastern Europe; Kirche in Sozialismus und Demokratie.
Die Entiwicklung der Beziehungen zawischen Staat und Kirche in Polen
nach dem Zweiten Weltkrieg, Prawo obrotu nieruchomościami-ograniczenia;
Małżeństwo konkordatowe (wespół z F. Zollem).
Prof. Witold Kulesza ur.1950, absolwent Wydziału Prawa
Uniwersytetu Łudzkiego gdzie od 1992 roku kieruje Zakładem Prawa Karnego
Materialnego. Odbył staże naukowe w Instytucie Państwa i Prawa PAN
w Warszawie-1977; w Katedrze Prawa Karnego Uniwersytetu Giessen-1990;
w Instytucie Maxa Planck'a dla prawa karnego międzynarodowego i zagranicznego
we Fryburgu-1990/1991. W okresie 1993-1996 był prodziekanem Wydziału
Prawa i Administracji UŁ. W latach 1994-1998 przewodniczył Okręgowej
Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu-IPN. W marcu
1998 został powołany na stanowisko Dyrektora Głównej Komisji Badania
Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu-IPN. Pełnił tą funkcję do stycznia
1999. Jako prokurator został skierowany do Biura Ministra Sprawiedliwości
RP.
Hanna Labrenz-Weiss ur. 1955 r., studia magisterskie
na Uniwersytecie Warszawskim, pracownik naukowy Fundacji Friedricha
Neumanna; doktorat na Uniwersytecie w Berlinie, od 1991 r. Asystentka
w Urzędzie Gaucka, w ramach wydziału Nauki i Badań.
Prof.
Ryszard Legutko,
filozof z Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prezes Ośrodka Myśli Politycznej,
były redaktor kwartalnika "Arka", publicysta. Laureat nagrody PEN-Clubu,
Nagrody im. Andrzeja Kijowskiego oraz Nagrody Ministra Edukacji Narodowej
(1998). Zajmuje się starożytną i nowoczesną myślą polityczną. Wydał
m.in. Bez gniewu i uprzedzenia (1989), Platona krytyka demokracji
(1991), Spory o kapitalizm (1994), Etyka absolutna i społeczeństwo
otwarte (1994), Frywolny Prometeusz (1995), Fedon Platona
- tłumaczenie i komentarz (1995), Tolerancja. Rzecz o surowym państwie,
prawie natury, miłości i sumieniu (1997), Czasy wielkiej imitacji
(1998), Eutyfron Platona - tłumaczenie i komentarz (1998),
Myśli o czasach chytrych i prawdach pozornych (1999).
Ulrich Mählert ur. 1968 r., studia na Uniwersytecie
w Mannheim, Nauki Polityczne, Germanistyka i Anglistyka, 1994 r. doktorat.
Do 1998 r. asystent na Uniwersytecie w Mannheim, do pozdziernika 1999
r. koordynator Forum Historycznego dla Badań Historii Współczesnej.
Od 1 listopada 1999 referent wspierania nauki w Fundacji dla Rozliczenia
Dyktatury SED. Liczne publikacje z zakresu historii NRD, także na
temat FDJ i SED. Współwydawca rocznika "Historyczne Badania Komunizmu".
Rafał
Matyja, publicysta, redaktor naczelny Kwartalnika
Konserwatywnego, wykładowca Szkoły Głównej Handlowej (SGH) w Warszawie.
Markus Meckel ur.1952 r., od 1980 r. do 1988 r.
wikariat i probostwo w Vipperow/Müritz; od 1988 r. do 1990 r. kierownik
Ekumenicznych miejsc spotkań i kształcenia w Niederdodedeleben. Opozycyjna
działalność polityczna od lat 70-tych; wraz z Martinem Gutzeit inicjator
założenia partii socjaldemokratycznej w NRD (SDP); reprezentant SDP
przy Centralnym Okrągłym Stole; poseł izby ludowej od 18 marca
do 2 października 1990 r.; od kwietnia do sierpnia Minister Spraw
Zagranicznych NRD. Członek Parlamentu Niemieckiego od 1991 r., m.in.
członek Komisji Zagranicznej; 1992 -1994 rzecznik frakcji SPD w Komisji
Enquete "Opracowanie historii i skutków dyktatury SED w Niemczech",
1994 -1998 rzecznik frakcji SPD w Komisji Enquete "Przezwyciężanie
skutków dyktatury SED w procesie zjednoczenia Niemiec"; od 1994 r.
przedstawiciel niemiecko - polskiej grupy parlamentarnej, m.in. przedstawiciel
Związku Federalnego Towarzystw Polsko-Niemieckich , jak również Rady
Fundacji Rozliczenia Dyktatury SED.
Erhard Neubert ur. 1940 r., 1964 - 1984 wikary w
Niedersynderstedt, od 1973 r. duszpasterz akademicki w Weimarze. 1967-1975
udział w różnych kręgach informacyjnych; od 1979 r. współpraca w pokojowych
organizacjach i grupach; czerwiec 1989 r. członek Kręgu Inicjatorów
Założenia Przełomu Demokratycznego (DA); grudzień 1989 - styczeń 1990
reprezentant i przedstawiciel DA przy Centralnym Okrągłym Stole; współpracownik
różnych komisji badawczych; styczeń 1990 wystąpił z DA; od tego czasu
ponownie w służbie kościelnej; 1992-1994 r. współpracownik Frakcji
Związek 90 w "Komisji Badawczej Stolpe", od 1997 r. kierownik wydziału
Nauki i Badań w Urzędzie Gaucka; publikacje: m.in. Rewolucja protestancka,
Berlin 1990 r.; Przebaczenie czy wybielenie Freiburg 1993,
Historia Opozycji NRD, Berlin 1997, Przestępstwa Komunistyczne
w NRD, w: Czarna Księga Komunizmu (wydanie niemieckie),
1998; My się wmieszamy (wspólnie z Bärbel Bohley), Freiburg
1998.
Prof.
Andrzej Paczkowski, ur.
1938 r. obecnie pełni funkcję wicedyrektora w Instytucie Studiów
Politycznych PAN oraz wiceprezesa Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej.
Autor min. Stanisław Mikołajczyk, Zarys biografii politycznej,
Pół wieku dziejów Polski 1939 - 1989. Współautor Czarnej Księgi
Komunizmu.
Brigitte
Rauschenbach ur. 1943 r., naukowa interdyscyplinarność pomiędzy wydziałami
Filozofii, Psychologii i Nauk Politycznych, aktualnie wykłada na Uniwersytecie
w Berlinie, liczne publikacje w zakresie filozofii politycznej, psychologii
politycznej oraz historii mentalności.
Prof.
Wojciech Roszkowski, ur.
1947. Ukończył studia na SGPiS w Warszawie. Tam się doktoryzował oraz
uzyskał stopień doktora habilitowanego w 1987 r. W roku 1991 uzyskał
profesurę w SGH, a profesurę belwederską pięć lat później. Na przełomie
1988 i 1989 r. był stypendystą Wilson Center w Waszyngtonie, a następnie
pracował jako "visiting professor" University of Maryland
w College Park. Pełnił funkcję prorektora SGH w latach 1990-1993.
Od roku 1994 jest dyrektorem Instytutu Studiów Politycznych PAN. Jest
autorem takich książek jak, Kształtowanie się podstaw polskiej
gospodarki państwowej w przemyśle i bankowości w latach 1918-1924,
Gospodarcza rola większej prywatnej własności ziemskiej w Polsce
1918-1939. Pod pseudonimem Andrzej Albert wydał w latach osiemdziesiątych
Najnowszą Historię Polski 1918-1980.
Christoph
Schaefgen ur. 1937 r., 1994 r. przyjęcie do sądu Landu Berlin, od 1967 r. czynny
na różnych stanowiskach i w różnych funkcjach, ostatnio jako reprezentant
Generalstaatsanvalt w Wydziale Sądowym. Od października 1990 r. do
września 1999 r. zajmował się prawnokarnym ściganiem tzw. Przestępczości
rządowej NRD, następnie jako kierownik grupy roboczej Przestępczość
Rządowa, utworzonej przy Staatsanwalschaft Wydziału Sądu i od października
1994 r. jako kierownik nowo założonej Staatsanwalschaft II przy Sądzie
Okręgowym w Berlinie. Od 1 października 1999 r. kierownik centralnego
stanowiska w Berlinie dla opracowania bezprawia NRD przy Senatsverwaltung
Wymiaru Sprawiedliwości.
Bernd
Schäfer ur. 1962 r., od 1998 r. asystent w Instytucie Hannah-Arendt dla Badań
Totalitaryzmu na Uniwersytecie Technicznym w Berlinie (punkt ciężkości:
Transformacja Administracji inisterialnej w Saksonii 1990-1994), także
od 1993 r. do 1997 r. asystent grupy roboczej "Opracowanie wschodnio-niemieckich
biskupów katolickich w Berlinie", publikacje: m.in. Państwo i kościół
katolicki w NRD, wydanie drugie, Kolonia/Weimar 1999; Kościół pod
lupą, SED, Bezpieczeństwo państwowe a kościół katolicki w NRD, wydanie
drugie, Lipsk 1998 r.
Zbigniew
Wasserman, pracownik prokuratury w Krakowie
od roku 1972. Od momentu powstania pracuje w Prokuraturze Apelacyjnej,
pełni w niej także funkcję Rzecznika Prasowego. Liczne publikacje
w czasopismach i dziennikach popularyzujące tematykę prawniczą.
Falco
Werkentin ur. 1944 r. przedstawiciel
berlińskiego Landesbeauftragten dla Materiałów Bezpieczeństwa Państwowego,
długoletni redaktor czasopisma "Prawa Obywatelskie i Policja (CILIP)",
Publikacje: m.in. Restauracja policji niemieckiej. Wewnętrzne zbrojenia
od 1945 r do ustawodawstwa stanu wyjątkowego, Frankfurt/Men, Nowy
York 1985 r.;(z m.in. Heinerem Buschem): Policja w Niemczech, Frankfurt/Men,
Nowy York 1985 r.; Polityczny Karny Wymiar Sprawiedliwości w erze
Ulbrichta, Berlin 1995 r.; Prawo i Wymiar Sprawiedliwości w Państwie
SED, Bonn 1998 r.
Manfred
Wilke, ur. 1941, studia ekonomiczne w Wyższej
Szkole Ekonomii i Polityki w Hamburgu. 1981 habilitacja na Uniwersytecie
w Berlinie. 1992 - współzałożyciel stowarzyszenia badawczego Państwa
- SED na Uniwersytecie w Berlinie. Biegły w Enquete - Kommission Bundestagu.
Autor wielu publikacji o systemie totalitarnym w NRD i polityce
wobec Polski m.in. Niemiecka Partia Komunistyczna (DKP). Historia
- organizacja - polityka (1990), Między solidarnością a własną
korzyścią. Związki zawodowe DGB w procesie zjednoczenia (1992),
Po Hitlerze przyjdziemy my. Dokumenty do programu moskiewskiego
kierownictwa KPD 1944/1945 (1994), Mocno i bezkompromisowo
interweniować. SED przeciwko Polsce 1980/81. Tajne akta kierownictwa
SPD o tłumieniu polskiego ruchu demokratycznego (1995), Anatomia
centrali partyjnej. KPD/SED na drodze do władzy (1998). 1998 -
Krzyż Zasługi I Klasy.
Harald
Wydra, ur. 1965 r., 1986-1993
studia historii i nauk politycznych w Regensburgu i Salamance. 1993
- 1997 studia doktoranckie na Europejskim Uniwersytecie we Florencji.
Obronił pracę doktorską w dziedzinie nauk politycznych i socjalnych
na temat transformacji w Polsce. Od 1998 r. adiunkt w Instytucie Nauk
Politycznych na uniwersytecie w Regensburgu. Zajmuje się demokratyzacją
w Europie Wschodniej oraz teorią polityki. Najnowsze
publikacje: Democracy in Eastern Europe as a Civilizing Prosess
/w:/ Sue Wright, Dennis Smith (red.) Whose Europe? The Turn
Towards Democracy, Oxford, Blackwell; Continuities in Poland's
Permanent Transition, London, Macmillan (marzec 2000).
Klaus
Ziemer ur. 1946 r., 1986
do 1991 wykładowca na Uniwersytetach w Essen, Monachium, Mannheim,
i Trier, od 1988 r., z przerwami ze względu na wykłady, stypendysta
DFG na temat "Stosunki NRD-Polska", od 1991 r. profesor Nauk Politycznych
na Uniwersytecie w Trier, od 1998 r. dyrektor Niemieckiego Instytutu
Historycznego w Warszawie, i profesor Nauk Politycznych na Uniwersytecie
Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Publikacje: m.in. Droga
Polski do kryzysu, Polityczna socjologia ery Gierka, Frankfurt/Men.
1987 r. Na drodze zmiany systemu w Polsce w: Europa Wschodnia 39 (9
i 11/12), 1989 r. Problemy zmiany systemu politycznego Rzeczpospolitej
Polskiej, Bilans po trzech latach w: Rocznik Polityki 3, 1993; Konsolidacja
polskiej demokracji w latach dziewięćdziesiątych w: Z polityki historii
B 6-7/98; Granice Wykonania, Niemiecki obraz Polski w ciągu ostatnich
200 lat, w: Norbert II. Weber (wydawca); Przekroczyć Odrę, Frankfurt/Men
1999.
Dr
Andrzej Zybertowicz
ur. 1954. Profesor Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Dyrektor Instytutu Socjologii. Autor książek z problematyki służb
specjalnych.
o.
dr Maciej Zięba OP,
urodzony w 1954 r. Autor kilku książek m.in. Demokracja i antyewangelizacja
1997, Niezwykły pontyfikat 1997, Chrześcijaństwo - demokracja
-kapitalizm 1993 (współautorzy: M. Novak and A. Rauscher SI),
Papieże i kapitalizm 1998; oraz licznych artykułów w prasie
polskiej i zagranicznej. Wykłada na Wydziale Prawa Uniwersytetu Poznańskiego,
w Akademii Ekonomicznej w Poznaniu i w Papieskiej Akademii Teologicznej.
Założyciel i dyrektor Instytutu Tertio Millennio w Krakowie. Członek
Zarządu Ośrodka Myśli Politycznej w Krakowie. Od stycznia 1998 roku
Prowincjał Polskiej Prowinicji Ojców Dominikanów.