Autor i Tytuł:

Czesław Porębski - "Umowa społeczna - renesans idei"

Redakcja/Tłumaczenie:

Status publikacji:

Rok wydania:

1999

Spis treści
Część pierwsza

Z DAWNIEJSZEJ HISTORII UMOWY SPOŁECZNEJ
Uwagi wstępne

1. O umowie społecznej
2. O teorii decyzji

Rozdział I: TEORIA UMOWY SPOŁECZNEJ TOMASZA HOBBESA

1. Motywy i metody filozofowania
2. "Mechaniczna" prawda o człowieku
3. Zaborczy egoizm i przyrodzona pożądliwość
4. Prawa natury
5. Suweren

Rozdział II: KONCEPCJA POROZUMIENIA PIERWOTNEGO W DWÓCH TRAKTATACH JOHNA LOCKE'A

1. Rewolucja i Biblia - polemika z Filmerem
2. Stan natury, prawo natury, własność
3. Odejście od stanu natury, porozumienie pierwotne
4. Cele i granice władz społeczności politycznej
5. Losy Dwóch Traktatów i ich interpretacji

Rozdział III: UMOWA SPOŁECZNA WEDŁUG JANA JAKUBA ROUSSEAU

1. Moralista czy polityk?
2. Moralna autonomia jednostki a klauzule umowy społecznej
3. Prawodawca: Genewa, Rzym, Sparta
4. Różne interpretacje

Rozdział IV: KANTOWSKA KONCEPCJA UMOWY SPOŁECZNEJ

1. Umowa społeczna w Über den Gemeinspruch: Das mag in der Theorie richtg sein, taugt aber nicht für die Praxis
2. Umowa społeczna w Metaphysische Anfangsgründe der Rechtslehre
3. Umowa społeczna a filozofia historii
4. Umowa społeczna a zasady wiecznego pokoju
5. Umowa społeczna na tle filozofii praktycznej

Uwagi na zakończenie części pierwszej

Część druga

Z NOWSZEJ HISTORII UMOWY SPOŁECZNEJ:
LATA SIEDEMDZIESIĄTE XX WIEKU Uwagi wstępne

Rozdział I: UMOWA SPOŁECZNA I TEORIA DECYZJI W KONCEPCJI SPRAWIEDLIWOŚCI JOHNA RAWLSA

1. Wokół Rawlsa
2. Przedmiot sprawiedliwości
3. Położenie pierwotne
   • Zasłona niewiedzy
   • Okoliczności sprawiedliwości
   • Racjonalność, pojęcie dóbr pierwotnych
   • Poczucie sprawiedliwości
   • Warunki formalne
   • Równość
4. Dwie zasady sprawiedliwości
   • Pierwsze sformułowanie
   • Drugie sformułowanie
   • Trzecie sformułowanie
5. Uzasadnienie wyboru dwóch zasad sprawiedliwości

Rozdział II: PAŃSTWO MINIMALNE I SPRAWIEDLIWOŚĆ W UJĘCIU ROBERTA NOZICKA

1. Nozick i renesans filozofii politycznej
2. Legitymizacja państwa minimalnego
3. Państwu mogą przysługiwać tylko minimalne kompetencje - krytyka Rawlsa
4. Państwo minimalne a utopia

Rozdział III: SPRAWIEDLIWOŚĆ I TARG. TEORIA SPRAWIEDLIWOŚCI W UJĘCIU DAVIDA GAUTHIER

1. Źródła i cele teorii Gauthier
2. Krytyka (leksykograficznej) zasady różnicy
3. Proporcjonalna (leksykograficzna) zasada różnicy a racjonalność współpracy
4. "Społeczeństwo prywatne" czy "społeczna unia"?

Rozdział IV: DWA RODZAJE UMOWY SPOŁECZNEJ W UJĘCIU JAMESA M. BUCHANANA

1. Filozofia polityczna i ekonomia
2. Stan natury według Jamesa Buchanana
3. Państwo protektywne i państwo produktywne
4. Zasady funkcjonowania państwa produktywnego
5. Umowa jednorazowa czy umowa ponawiana?
6. Groźny Lewiatan

Uwagi na zakończenie części drugiej

Część trzecia

ZE WSPÓŁCZESNYCH DYSKUSJI WOKÓŁ UMOWY SPOŁECZNEJ Uwagi wstępne
Rozdział I: UMOWA SPOŁECZNA , TEORIA DECYZJI, METAETYKA

1. Wady zasady maksyminowej
2. Teoriodecyzyjna analiza położenia pierwotnego
3. Zasada różnicy a teoria społecznego wyboru
4. Metaetyka w latach pięćdziesiątych
5. "Katedra prozy" filozoficznej
6. Sprawiedliwość jako fairness i teoria gier
7. Geometria moralna?
8. Filozofia moralna, lingwistyka, równowaga refleksji
9. Interpretacja kantowska

Rozdział II: KOMUNITARIAŃSKA KRYTYKA

1. Abstrakcyjne przesłanki i rzeczywiści ludzie
2. Granice sprawiedliwości według Michaela Sandela
3. Sfery sprawiedliwości i "złożona równość"
4. Dziedzictwo cnoty a liberalny indywidualizm

Rozdział III: UMOWA SPOŁECZNA I POLITYCZNY LIBERALIZM

1. "Rozwidlające się ścieżki"
2. "Liberalizm polityczny" Rawlsa - reakcja na krytykę
3. Modyfikacja zasad sprawiedliwości
4. Sprawiedliwość jako bezstronność a rozumny pluralizm

Rozdział IV: METODY FORMALNE, LEGITYMIZACJA PAŃSTWA I GLOBALNE ZNACZENIE TRADYCJI LIBERALNEJ

1. Położenie pierwotne, moralny punkt widzenia a metody formalne
2. Trójkąt: jednostka - grupa - państwo
3. Stopnie i granice wolności
4. Liberalizm, komunitaryzm, "wartości azjatyckie"

Uwagi na zakończenie

Bibliografia
Skorowidz osób
Skorowidz rzeczowy
Spis tablic