Historyk kultury i literatury, krytyk literacki, publicysta. Urodził się 30 kwietnia 1861 r. w Nowosiółkach (obecna Białoruś). Studiował na uniwersytecie w Dorpacie i Petersburgu. Od 1899 r. był wykładowcą na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w latach 1919-1932 na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. W 1902 r. został członkiem Akademii Umiejętności. Prowadził badania porównawcze psychologii narodów słowiańskich na tle systemów politycznych, społecznych, religijnych, filozoficznych i etycznych, publikując m.in. Mesjaniści i słowianofile (1888), Wpływy rosyjskie na duszę polską (1920), Europa, Rosja, Azja (1923) i prowadząc bogatą korespondencję z licznymi przedstawicielami elit rosyjskich (m.in. braćmi Trubeckimi, Mereżkowskim i Bierdiajewem). Obrońca tradycyjnej kultury europejskiej, polemista katolickich modernistów przełomu wieków, Zdziechowski nie tylko podejmował refleksję nad podstawami owej kultury i jej współczesnymi zagrożeniami, osobliwie ze strony nurtów radykalnych, zwłaszcza bolszewizmu (Pessymizm, romantyzm a podstawy chrześcijaństwa, 1914, Gloryfikacja pracy, 1916, Renesans a rewolucja, 1925, Widmo przyszłości, 1936, W obliczu końca, 1938), ale i zajmował się historią literatury (Byron i jego wiek, 2 t., 1894-97; U opoki mesjanizmu, 1912), głównie zaś twórczością Zygmunta Krasińskiego i Stanisława Brzozowskiego. Zmarł 5 października 1938 r. w Wilnie.
|