Strona poświęcona Zdzisławowi Stahlowi


Zdzisław Stahl (1891-1987). Publicysta, ekonomista, polityk. Urodzony 10 lutego 1901 r. we Lwowie, w rodzinie inteligenckiej, związanej z elitami Ligi Narodowej i Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego. Kształcił się w gimnazjum im. A. Mickiewicza oraz na Uniwersytecie we Lwowie, gdzie obronił w 1924 r. doktorat z prawa, a w 1929 r. uzyskał habilitację z ekonomii, zaś w 1933 ze skarbowości. Tuż po ukończeniu gimnazjum jako ochotnik wziął udział w obronie Lwowa przed Ukraińcami w 1918, a następnie w wojnie polsko-bolszewickiej (jako ułan). Od młodości związany z ruchem narodowym. Od 1925 r. członek Ligi Narodowej, członek Zetu, współtworzył organizację Młodzieży Wszechpolskiej, a następnie Ruch Młodych Obozu Wielkiej Polski (1927-1933 jej przywódca - przewodniczący Wydziału Wykonawczego). Równocześnie prowadził bogatą działalność publicystyczną (m.in. do 1934 r. na łamach "Myśli Narodowej"), współredagując lwowskie pisma: "Słowo Polskie" i "Kurier Lwowski". Na Uniwersytecie Jana Kazimierza wykładał ekonomię i skarbowość. 1930-1935 r. poseł na sejm z listy Stronnictwa Narodowego, skąd w 1934 r. przeszedł na stronę sanacji do propaństwowego Klubu Posłów Ruchu Narodowego. Stał się jednym z przywódców Związku Młodych Narodowców (od 1937 - Ruchu Narodowo-Państwowego). W swej publicystyce, broniąc m.in. polityki J. Piłsudskiego, opowiadał się za zrewidowaniem stosunku SN wobec państwa. Krytykując liberalizm, gorąco popierał konstytucję kwietniową i jej model ustrojowy silnego państwa narodowego. W wyborach 1938 r. wszedł do Sejmu z listy OZN i był autorem tekstów propagandowych tej organizacji. 1934-37 red. "Dziennika Lwowskiego", 1937-39 - zastępca red. naczelnego rządowej "Gazety Polskiej". We wrześniu 1939 r. aresztowany przez NKWD, zesłany został do łagrów sowieckich. Od 1941 r. w armii W. Andersa w ZSRS; kierował Biurem Studiów przy II Korpusie, zbierając relacje zesłańców a także materiały o ZSRS i dotyczące zbrodni katyńskiej, której temat wielokrotnie poruszał w publicystyce krytykując milczenie w tej sprawie zachodnich aliantów. Po zakończeniu wojny pozostał w Wielkiej Brytanii, w Londynie, gdzie wykładał na Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie ekonomię i prawo, biorąc udział w życiu organizacji emigracyjnych (Koło Lwowian, Polskie Towarzystwo Historyczne). Należał do najwybitniejszych emigracyjnych publicystów politycznych, publikował na łamach "Orła Białego", "Polish Affaires" i w oddzielnych broszurach. Skupiał się na problematyce komunizmu sowieckiego, sposobach zwalczania i oporu wobec niego, widząc w bolszewizmie kontynuację rosyjskiego imperializmu i despotyzmu oraz twór ideologiczny wyrosły na specyficznej glebie rosyjskiej tradycji, obcej cywilizacji europejskiej. Polemizował ze zwolennikami ewolucjonizmu, szczególnie z kręgu "Kultury" paryskiej, krytykował zachodni politykę detente. Przeciwnik wszelkich kompromisów z komunizmem, podkreślał konieczność przeciwstawienia się jego globalnej ekspansji kierowanej z Moskwy i wyzwolenia zniewolonych narodów choćby w drodze wojny powszechnej. Poruszał też zagadnienia życia emigracji, jej zadań i roli wobec Kraju oraz sporów o legalizm władz politycznych RP na wychodźstwie. Ogłaszał również prace naukowe z zakresu skarbowości i prawa. Zmarł 13 listopada 1987 w Londynie. Autor m.in.: Listów politycznych (1935), Idei i walki (1938), Polityki polskiej po śmierci Piłsudskiego (b.r.w., ok. 1936),; Kryzysu prezydenckiego i dróg wyjścia (1955), tekstu Czy zadania emigracji uległy zmianie? (1957), Najazdu od Wschodu (1971), Marksizmu-leninizmu i realizmu a idei niepodległości (1973) oraz współautor Zbrodni katyńskiej w świetle dokumentów (1948).



2006 ©  Ośrodek Myśli Politycznej
http://www.omp.org.pl/