 |
 
   
James Rogers , Cécile Philippe
Obciążenia podatkowe typowego pracownika w UE 27 Opracowanie przygotowane przez Institut Économique Molinari we współpracy z fundacją New Direction
Paryż, Bruksela, maj 2011
Cel badania
Celem niniejszego badania jest porównanie obciążeń podatkowych i obciążeń wynikających z ubezpieczeń społecznych w przypadku pracowników otrzymujących stałą pensję w 27 państwach członkowskich Unii Europejskiej i tym samym określenie „dnia wolności podatkowej“ dla osób pracujących w tych krajach.
Zakres zainteresowania badania
W wielu badaniach porównywano systemy polityczne oferujące niskie podatki i „wolność gospodarczą“. Zebrane w nich dane są wartościowe dla ekonomistów, ale nie rzucają światła na rolę pracującej jednostki w finansowaniu państwa i ubezpieczeń społecznych.
Poza tym wiele think tanków określa dzień wolności podatkowej dla swoich krajów. Niestety sprzeczne podejścia do tych obliczeń sprawiają, że dokonanie transgranicznych porównań jest trudne.
Celem niniejszego badania jest porównanie stawek podatkowych dzięki danym odzwierciedlającym rzeczywistość doświadczaną przez konkretnych pracowników w Unii Europejskiej. W dalszej części określone zostaną rzeczywiste koszty zatrudnienia pracownika w każdym z państw.
NAJWAŻNIEJSZE WYNIKI
Podatki w Europie rosną i zwykle tego nie widać
W Unii Europejskiej, która stanowi jeden obszar gospodarczy, średnia „rzeczywista stopa opodatkowania“ wzrosła z 43,99% w 2010 roku do 44,23% w 2011 roku. Średnia rzeczywista stopa opodatkowania dla typowego pracownika w UE wzrosła w roku 2011 o 0,25% – głównie w wyniku podwyżek VAT wprowadzonych w 13 państwach członkowskich UE od 2009 roku.
42.8% wszystkich podatków od wynagrodzeń – składek przekazywanych przez pracodawcę na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzenia brutto – pracownicy w większości nie widzą.
Ponad połowa (54,3%) obywateli UE to emeryci, niepełnosprawni, osoby pozbawione praw obywatelskich lub po prostu osoby zbyt młode, które nie są pracownikami[i]. Największe obciążenie podatkowe – które będzie się zwiększać wraz z procesem starzenia się społeczeństwa – spoczywa na osobach pracujących.
Przegrani i zwycięzcy W Unii Europejskiej praca opodatkowana jest najbardziej w Belgii; belgijski pracodawca wydaje 2,43 euro, aby włożyć do kieszeni przeciętnego pracownika 1 euro – a dzień wolności podatkowej dla tego pracownika to 4 sierpnia. Belgia, która w 2011 roku pobiera najwyższe podatki, przejęła ostatnie miejsce od Węgier.
Z drugiej strony, najmniej opodatkowanym krajem w UE jest Cypr.
W 2010 roku w najmniejszym stopniu zarobki swoich pracowników okroiły rządy czterech wyspiarskich państw UE – Cypru, Malty, Irlandii i Wielkiej Brytanii. W tym roku wszelkie geograficzne teorie dotyczące opodatkowania zostały rozwiane przez podwyżkę podatku VAT, która zmusiła Wielką Brytanię do oddania czwartego miejsca niemającemu dostępu do morza Luksemburgowi.
Podatki liniowe przyniosły pracownikom znaczne ulgi
Podatki liniowe przyniosły pracownikom znaczne ulgi– szczególnie na Węgrzech, gdzie dzięki nowej 16% stawce dzień wolności podatkowej przesunął się o 9 dni. Jednak całkowite przychody podatkowe pozostają wyższe w krajach stosujących podatek liniowy (46,4%) niż w tych z systemami progresywnymi (43,3%) – różnica ta zwiększyła się od 2010 roku.
Wiele domniemanych zalet stosowania stawek liniowych potwierdziło się: Ich prostota sprzyja prawidłowemu ustalaniu zobowiązań podatkowych. Niskie stawki, które sprawiają, że nie warto popełniać przestępstw, skłoniły wiele osób działających w szarej strefie do przekształcenia się w legalnych przedsiębiorców. Oprócz zmniejszenia zobowiązań podatkowych zwykłych pracowników, dzięki stawce liniowej udało się zwiększyć całkowite przychody podatkowe.
Stawka liniowa to jednak tylko stawka liniowa dla podatku dochodowego. Jak wspomniano wyżej, składki na ubezpieczenie społeczne w tych krajach są znacznie wyższe niż w przypadku systemów progresywnych. Ponadto 7 z 8 państw członkowskich UE stosujących podatek liniowy podniosło od 2009 roku VAT.
Wreszcie, różnica (powyżej) między średnim obciążeniem podatkowym w tych systemach zwiększyła się ponad trzydziestokrotnie od 2010 do 2011 roku z 0,10% do 3,1%, głównie ze względu na przyłączenie się do klubu krajów stosujących podatek liniowy pobierających wysokie podatki Węgier.
Definicje i metodologia
W badaniu wykorzystano następujące pojęcia:
Rzeczywiste wynagrodzenie brutto stanowi całkowity koszt zatrudnienia pracownika, obejmujący składki na ubezpieczenie społeczne pobierane od jego wynagrodzenia.
Rzeczywiste wynagrodzenie netto to liczba „podstawowa“: Ile pieniędzy, które nie zostaną przekazane państwu, może wydać pracownik. (Inne dodatkowe podatki – takie jak te zawarte w cenie benzyny, papierosów i alkoholu – nie zostały uwzględnione w badaniu.)
Indywidualna rzeczywista stopa podatkowa to:
Ten odsetek 365 określa Dzień Wolności Podatkowej: dzień, w którym pracownik (teoretycznie rozpoczynający pracę 1 stycznia), zarobi wystarczająco dużo, aby spłacić swoje zobowiązanie podatkowe.
Kalendarz dni wolności podatkowej w 2011 roku
Podsumowanie danych (Wszystkie dane w euro)
Kraje stosujące podatek liniowy oznaczono krzyżykiem (†).
Pełna wersja tabeli danych jest dostępna pod adresem: http://www.institutmolinari.org
Uwagi do badania
Składki na ubezpieczenie społeczne odprowadzane przez pracodawcę Wysokość tych podatków – których większość z pracowników nie widzi, gdyż widzą oni jedynie odliczenia od ich wynagrodzenia brutto na pasku wypłaty – jest bardzo zróżnicowana. W przypadku typowego pracownika koszty te wahają się w przedziale od poniżej 1% w Danii do prawie 50% we Francji.
Wynagrodzenie brutto Tam gdzie było to możliwe, punktem wyjścia dla naszych obliczeń było „Roczne wynagrodzenie brutto w przemyśle i usługach“ Eurostatu; pozostałe dane pochodzą z publikacji OECD „Taxing Wages“ i krajowych urzędów statystycznych.
Wynagrodzenie brutto w euro wahało się w przedziale od 2626 (Bułgaria) do 53 179 (Dania). Mediana wynagrodzenia brutto w państwach członkowskich UE wyniosła 21 891 (Hiszpania), natomiast średnia dla tych krajów wyniosła 24 077.
Dane dotyczące wynagrodzenia brutto mogą być mylące, w szczególności w tych krajach, w których pracodawcy odprowadzają wysokie składki na ubezpieczenie społeczne (patrz niżej).
Indywidualne składki na ubezpieczenie społeczne Węgry, które w 2010 pobierały najwyższe całkowite podatki od typowego pracownika, awansowały teraz pod tym względem o jedno miejsce – głównie dzięki liniowej stawce podatku w wysokości 16%, wprowadzonej w 2011 roku. Jednak kraj ten wciąż domaga się kolejnych 22,2% wynagrodzenia pracownika, ale tym razem w pozycji „składki na ubezpieczenie społeczne“.
Łączne składki na ubezpieczenie społeczne Francja (66%) i Węgry (58%) są jedynymi krajami pobierającymi ponad połowę wynagrodzenia brutto typowego pracownika w formie składek na ubezpieczenie społeczne.
Jako grupa (obejmująca Węgry), kraje stosujące podatek liniowy pobierają 42% przeciętnego wynagrodzenia brutto w formie składek na ubezpieczenie społeczne; 9% więcej niż w przypadku systemów progresywnych.
Podatek dochodowy od osób fizycznych W Danii, gdzie koszty ubezpieczeń społecznych są najniższe (w procentach), podatek dochodowy od osób fizycznych jest najwyższy (37,3%).
Choć rządy krajów stosujących podatek liniowy zachwalają niskie stawki, to pięć krajów oceniających stawki podatku dochodowego na najniższym poziomie (Cypr, Słowenia, Polska, Malta i Grecja), stosują systemy progresywne.
Szacowany podatek od wartości dodanej (VAT) Zakładamy, że szacowany czynsz wynosi 35% wynagrodzenia netto pracownika (pieniędzy, które zabiera do domu). Po odjęciu czynszu, pozostały dochód netto dzielony jest na pół, aby oszacować sumę, która po wydaniu zostanie obłożona podatkiem VAT. Zatem aby określić szacowany podatek VAT ostrożnie zakładamy, że podatkiem tym obłożone zostanie zaledwie 32,5% dochodu netto pracownika.
Trzynaście państw członkowskich UE podniosło stawkę VAT od 2009 roku, przy czym największe podwyżki miały miejsce w odległych częściach Unii Europejskiej: w Wielkiej Brytania wzrosła ona z 15 do 20%, w Grecji z 19 do 23%, w Portugalii z 20 do 23%, a na Litwie z 19 do 21%.
Tylko jeden kraj obniżył standardową stawkę VAT od 2009 roku: Irlandia. Jednak Dublin ogłosił plany podniesienia tej stawki do 22% w 2013 roku i do 23% w 2014 roku.
[i] CIA World Factbook, szacunki dotyczące ludności i siły roboczej w UE w roku 2010. [ii] Łączny koszt zatrudnienia, składki na ubezpieczenie społeczne i wysokość podatku dochodowego od osób fizycznych obliczona przez Ernst & Young na podstawie danych dotyczących wynagrodzenia brutto. [iii] O ile nie zaznaczono inaczej, dane dotyczące przeciętnego wynagrodzenia brutto wg. „Roczne wynagrodzenie brutto w przemyśle i usługach“ Eurostatu. [iv] Dochód netto (wynagrodzenie brutto pomniejszone o ubezpieczenie społeczne pracownika, pomniejszone o podatek dochodowy) obliczony przez Ernst & Young. [v] Dane dotyczące przeciętnego wynagrodzenia brutto według publikacji OECD „Taxing Wages“ (2008) [vi] Dane dotyczące przeciętnego wynagrodzenia brutto według publikacji OECD „Taxing Wages“ (2008) [vii] Przeciętne wynagrodzenie brutto dla sektora produkcyjnego z bazy danych Statistikos Departamentas (Krajowego Urzędu Statystycznego Litwy). [viii] Przeciętne wynagrodzenie brutto dla sektora produkcyjnego z bazy danych Urzędu Statystycznego Republiki Słowenii.  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
