Przedstawiamy fragmenty Pamiętników Pawła Popiela (1807-1892), w których ten wybitny polski myśliciel konserwatywny wspomina dramatyczne wydarzenia z powstania listopadowego i przedstawia swoją ocenę insurekcji.
“Powstania narodów ujarzmionych, wczesne czy niewczesne, bardzo trudno wstrzymać, kiedy raz wybuchły. Potrzeba czasem stawać jakoby po stronie ciemięzcy i dla dobra ojczyzny wydawać się jej odstępcą, co jest tak wysokim patriotyzmu szczytem, że mało kto ma odwagę do niego się podnieść. Na krzyk Jeszcze Polska nie zginęła! serce się podnosi, krew w żyłach burzy – a jak na okręcie żeby go ratować wyrzucają mienie i towary, tak wyrzucono w przepaść wszystkie instytucje narodowe, swobody, armię, autonomię – w nadziei, że się dobije do portu, a trafiono tylko na wiry i skały”. (więcej…)